Kabel-Zuid
voormalige plaats in Suriname 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Situering | |||
| District | Brokopondo | ||
| Coördinaten | 4° 54′ NB, 54° 58′ WL | ||
| Foto's | |||
| |||
| tracé van de Lawaspoorweg (tussen 1914 en 1917) | |||
| |||
Kabel-Zuid was een marrondorp in Brokopondo in Suriname.[1][2] In het dorp bevond zich een rooms-katholieke missie.[3][4] Op loopafstand lag het dorp Biri-oedoe-matoe.[5]
Er bevond zich een station langs de Lawaspoorweg. Het was het vertrekpunt naar Dam aan de Sarakreek, nadat passagiers van de eerste trein van Paramaribo naar Kabel-Noord per kabelbaan de oversteek over de Surinamerivier hier naartoe maakten. Tussenliggende stations op het vervolgtraject waren Abontjeman, Adjama, Sikakamp en Gégé.[6] Het traject was ongeveer veertig kilometer lang.[7] In het dorp bevond zich ook de woning van de machinist.[8] De kabelbaan werd gebruikt van 1909 tot 1924, toen er defecten werden gevonden in de kabel. Sindsdien werd de overtocht met een korjaal gemaakt.[9]
Aan het begin van de crisisjaren 1930 was er sprake van de opheffing van de lijn Kabel-Zuid naar Dam, omdat deze niet meer rendabel zou zijn.[10][11] De lijn bleef echter bestaan,[12] en in 1954 werd opdracht gegeven om Kabel-Zuid aan te sluiten op een telefoonlijn.[13]
Sinds medio jaren 1960 werd hier het Brokopondostuwmeer aangelegd, waarbij Kabel-Zuid en de dorpen in de omgeving onder water kwamen te staan. De inwoners werden getransmigreerd.[14] Eén, mogelijk beide, locomotiefjes werden na opheffing van de lijn gedemonteerd en via de kabelbaan en het spoor naar Onverwacht gebracht, waar ze werden gestald.[15]
- ↑ Verslag van Bestuur en Staat van Nederlandsch-Indië, Suriname en Curaçao, Hoofdstuk D, pagina 3, 1927
- ↑ De West, Waarschuwing, 4 mei 1928
- ↑ De banier van waarheid en recht, Republiek, 28 november 1934
- ↑ De banier van waarheid en recht, Republiek, 24 december 1935
- ↑ De West, Nieuwsberichten - Naar Kabelstation, 27 augustus 1926
- ↑ Parbode, Sociaalhistorisch onderzoek naar de Lawaspoorlijn, 17 juli 2019
- ↑ De West, De reis met gemengde gevoelens II (slot), 17 juli 1931
- ↑ De Surinamer, Koninginnefeest op Kabelstation, 13-09-1925
- ↑ Jan Veltkamp en Eric Wicherts, Geschiedenis van de Landsspoorweg, 2012
- ↑ De Surinamer, Begrooting 1930, 24 maart 1929
- ↑ De West, Hoe de kolon. staten over den afbraak oordeelen, 5 juli 1929
- ↑ De banier van waarheid en recht, Republiek, 3 juli 1935
- ↑ Het Nieuws, Minister Smit negeert rede Rens, 5 mei 1954
- ↑ Jongerenmagazine Daniël, Suriname, 31 januari 1975
- ↑ MVBS Actueel, Zoekplaatjes, 2025