Zuidelijke Siddebuursterpolder
| Waterschap in Nederland | |||
|---|---|---|---|
| Locatie | |||
| Provincie | Groningen | ||
| Coördinaten | 53°13'51,6"NB, 6°52'9,8"OL | ||
| Oppervlakte | 282 ha | ||
| Geschiedenis | |||
| Opgericht | 1818, heroprichting 19 november 1879 | ||
| Opgeheven | 1923 | ||
| Opgegaan in | Veentjerpolder | ||
| |||
De Zuidelijke Siddebuursterpolder, eerder Veensterpolder, is een voormalig waterschap in de Nederlandse provincie Groningen.[1][2][3]
Het waterschap lag ten zuiden van Siddeburen. Het is ontstaan in 1818 en werd in 1879 opnieuw opgericht. De noordgrens lag bij de Hoofdweg, de oostgrens halverwege de Eideweg en de N33, de zuidgrens lag bij het Siepkanaal en de westgrens was het zuidwaarts verlengde van de Damsterweg. De molen van de polder sloeg uit op de Molenwijk, die via de grachten van het voormalige borg Ufkeshuis uitmondde in de Siddebuurster Schipsloot.
Een voorloper van dit waterschap was de Veensterpolder uit 1818.[4] De molen van deze polder ontving zijn water uit de Dwarswatering/ Deze watering, ook wel Dwarssloot genoemd, was in 1544 aangelegd door het Woldzijlvest om de leege landen ten zuiden van het dorp te ontlasten.[5] De Dwarswatering ontving ook water uit een voormalige doorbraakkolk bij de Veendijk. Hij stond tevens via de Kaaijingssloot in verbinding met de Molenwijk van de oudere Loegsterpolder (1800).[6] Langs de verbindingssloot bevond zich een dijkje dat vanouds de scheiding met het lager gelegen Oostwoldzijlvest vormde. Volgens de oudste kadasterkaart was de Veensterpolder sinds zijn oprichting verantwoordelijk voor het onderhoud van alle watergangen van de Loegsterpolder, met inbegrip van de Schipsloot en beide Molenwijken. Mogelijk werden deze watergangen eerder – samen met de Woldweg en de Kaaijingssloot – door het Woldzijlvest zelf onderhouden en nam de Veensterpolder deze taak over.[7] De kade zal door het Oostwoldzijlvest zijn onderhouden, maar was al rond 1900 in onbruik geraakt.[1][8]
In 1832 ging de Veensterpolder met de Loegsterpolder samen in de Siddebuursterpolder. Die werd vervolgens in 1879 vanwege de wateroverlast in het laag gelegen Siddebuursterveen weer gesplitst in de Zuidelijke en Noorderlijke Siddebuursterpolder. De Schipsloot bleef onder verantwoordelijkheid van de Veensterpolder staan. De wateroverlast vanuit het noorden was daarmee echter niet gedaan. Januari 1932 braken de kadedijken van het nieuw gebouwde elektrische gemaal van de noordelijke polder, waardoor het Siddebuursterveen onder water liep.[9] De molen is als een van de laatste poldermolens in Siddeburen omstreeks 1960 gesloopt en vervangen door een elektrisch gemaal.[10]
Waterstaatkundig gezien ligt het gebied sinds 2000 binnen dat van het waterschap Hunze en Aa's.
- ↑ a b C.C. Geertsema (1910) De zeeweringen, waterschappen en polders in de provincie Groningen, Groningen: Erven B. van der Kamp, blz. 488, kaart: Blad 7
- ↑ Inventaris Waterschap Noordelijke Siddebuursterpolder (1832) 1879-19666 (1970). Waterschap Hunze en Aa's. Groninger Archiefnet.
- ↑ De Staat der molenkoloniën … in de Provincie Groningen, Groningen 1857, p. 48-49 en de bijbehorende kaart noemen de Siddebuursterpolder abusievelijk Veenster- en Puinveenster molenpolder.
- ↑ Zuidelijke Siddebuursterpolder / Gaarlandster watermolen. MolenDatabase. De molen staat afgebeeld op het kadastrale verzamelplan van 1821, maar nog niet op een kaart uit 1816. De naam Gaarlandster watermolen berust kennelijk op een verwisseling met de Noorderpolder.
- ↑ Ligtendag, De Wolden en het water, p. 221-222. Rechtelijke Archieven Wagenborgen, 1606 (Dwarssloet).
- ↑ De naam Kaaijen Sloot stond ingetekend op de verzamelstaat van de kadastrale minuutplans uit 1821, daarna als Kaaijings Sloot op de minuutplans van 1832, maar hij belandde op de topografische kaart onder de verbasterde naam Kudensloot. Dit op de plek waar andere kaarten de Dijksloot tekenen. Zie Groninger Archieven, toegang 44, inv.nr. 2356: Kadasterkaart Siddeburen (verzamelplan, veldplan).
- ↑ De Kaaijingsloot was in 1821 gemeentelijk eigendom. Het Woldzijlvest bezat echter nog altijd landerijen langs de Woldweg en de Schipsloot.
- ↑ Notulen en handelingen van het verhandelde in de buitengewone vergaderingen der Staten van Groningen 215 (1964), nr. 57 (20 mei 1964), over een afgesleten kade langs de Molenwijk, die vanouds de oostgrens van de Veentjerpolder vormde. Ten noorden van de Oudeweg wordt hier sinds 1850 het voetpad richting Tjuchem gekarteerd en verschijnt in 1907 de naam Kooilaan op de kaart. Langs de Kooilaan loopt sinds ca. 1980 de Rijksweg N33.
- ↑ "Het wassende water", Groninger Courant, 5 januari 1932.
- ↑ Volgens de topografische kaart De molen wordt geregeld verwisseld met de Loegstermolen, die in 1930 is vervangen door een gemaal. Poldermolen Veentjermolen, Siddeburen. Alle Groninger Molens.