Verzetsmonument Zuiderbegraafplaats

Op de Zuiderbegraafplaats in Groningen is in 2020 een monument ter nagedachtenis van begraven verzetsstrijders geplaatst. De gemeente Groningen heeft daarvoor een nog lege plek bij de ingang toegewezen.
Het monument
In april 2020 is het monument geplaatst op initiatief van rondleider en onderzoeker Henk Bakker op deze begraafplaats.
De steen van Impala graniet is rechts vlak bij de ingang geplaatst en geleverd door Steenhouwerij Krul te Peize. De tekst is in de steen gezandstraald en zilverkleurige geverfd. Op de steen staat een gedicht van stadsdichter Renée Luth.
Namen
Gekozen is om de hier begraven verzetsstrijders en mensen met een verzetsdaad, die in de oorlog of vlak erna zijn geëxecuteerd of omgekomen, op de steen te noemen.
Drie van de 21 stoffelijke overschotten zijn in de loop van de jaren (voor 2023) op verzoek van nabestaanden overgebracht naar de Erebegraafplaats Loenen.
Financiering
De financiering kon dankzij het J. B. Scholtenfonds, een fonds gevormd uit de nalatenschap van de hier verderop begraven familie Scholten, en de Stichting 4 Mei Herdenking Groningen.
Onthulling
De officiële onthulling geschiedde vanwege het coronavirus pas op 7 juli 2020. Burgemeester van de stad Groningen, Koen Schuiling, en de kleinzoon van verzetsstrijder Arend van Essen, hielden een toespraak. Anita Selen-Boonstra, secretaris van de Stichting 4 Mei Herdenking Groningen somde de namen op die vermeld staan op de steen. Renée Luth heeft haar gedicht voorgedragen Tevens werd er een minuut stilte gehouden.
De Stichting 4 Mei Herdenking Groningen, de Hanzehogeschool, Stichting Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen en familieleden legden een krans.
Geëxecuteerde verzetsstrijders
- Nicolaas A. C. van Baalen, 1904-1944[1]
- Jan Bakker, 1918-1945*[2]
- Bront H. W. J. Bossinga, 1883-1943[3]
- Jakob F. S. Domela Nieuwenhuis, 1900-1944[4]
- Pieter H. E. van Dooren, 1899-1944[5]
- Arend A. van Essen, 1890-1944[6]
- Hendrik T. Huininga, 1910-1945[7][8]
- Jan Kramer, 1882-1945[9]
- Bernard L. Nienhuis, 1912-1945*[10]
- Leendert M. van Noppen, 1917-1945[11][12]
- Roelf Pentinga, 1896-1944[13][14][15]
- Roelof G. Radersma, 1902-1944[16][17][18]
- Albert Steenstra, 1908-1945[19][20]
- Johan Stoffels, 1918-1945*[21][22]
- Cornelis G. Wiegers, 1894-1945[23][24][25][26][27]
- Hindrik Woldring, 1884-1945[28][29][30][31]
Omgekomen verzetsstrijders rond de Bevrijding van de stad Groningen
- Anna Buringa, 1902-1945[32][33]
- Gerard de Buur, 1895-1945[34][35]
- Louis R. Swaagman, 1920-1945[36][37]
Omgekomen door verzetsdaad
* overgebracht naar Nationaal Ereveld Loenen
Geschiedenis
Jakob Ferdinand Sypko Domela Nieuwenhuis, was een nazaat van de bekende socialist Ferdinand Domela Nieuwenhuis. Zijn beroep was advocaat en procureur en woonde en is doodgeschoten aan de Pelsterstraat 44, Groningen.
Arend Albert van Essen was machinist, machinebankwerker en smid. Van Essen is doodgeschoten in de hal van zijn woning aan het Winschoterdiep 114 (oostkant) te Groningen waarschijnlijk door Jozef Kindel in aanwezigheid van Harm Bouman en Oomke Bouman (geen familie van elkaar).
Roelof Gjalt Radersma is gefusilleerd te Exloo. Hij was elektrotechnisch ambtenaar voor de laagspanningsnetten, chef buitendienst en woonde Groningen, Diephuisstraat 37ª.
Hindrik Woldring was gevangene in Groningen en is als represaille door Duitsers doodgeschoten in De Valom bij Dokkum. Woldring gaf aan Emmasingel 23ª onderdak aan Boekhoven en Aikema, die samen met Anda Kerkhoven en anderen bij de verzetsgroep De Groot zaten.
Roelf Pentinga, was kapitein bij Staatspolitie en lid van het verzet. Hij is doodgeschoten in de bossen van Norg langs de Donderseweg door de Duitse oorlogsmisdadiger Helmuth Johann Schäper.
Albert Steenstra was afdelingschef expeditie, boekhouder en chef wijnhandel. Hij zat ook bij de groep De Groot. Hij is doodgeschoten tijdens zijn arrestatie in zijn huis aan de Hereweg, bij het Hereviaduct, Groningen.
Louis René Swaagman was geboren aan de Praediniussingel 53 en zat op zeevaartschool om stuurman te worden. Hij was stuurmansleerling.
De graven
-
Graf van Nicolaas A. C. van Baalen -
Graf van Bront H. W. J. Bossinga -
Graf van Gerard de Buur -
Graf van Anna Buringa -
Graf van Jakob F. S. Domela Nieuwenhuis -
Graf van Pieter H. E. van Dooren -
Graf van Arend A. van Essen -
Graf van Hendrik T. Huininga -
Graf van Jan Kramer -
Graf van Leendert M. van Noppen -
Graf van Roelf Pentinga -
Graf van Roelof G. Radersma -
Graf van Albert Steenstra -
Graf van Jan. J. Sterk -
Graf van Louis R. Swaagman -
Graf van Adolf B. Rood -
Graf van Cornelis Gerrit Wiegers -
Graf van Hindrik Woldring
- ↑ Nicolaas Arie Cornelis van Baalen. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Jan Bakker. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 22 februari 2023.
- ↑ Bront Heije Jacobus Willem Bossinga. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Jakob Ferdinand Sypko Domela Nieuwenhuis Nijegaard. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Pieter Hermanus Everhardus van Dooren. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Arend Albert van Essen. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Hendrik Tjapko Huininga. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Huininga, Hendrik Tjapko - TracesOfWar.nl. www.tracesofwar.nl. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Kramer, Jan - TracesOfWar.com. www.tracesofwar.com. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Bernard Lambertus Nienhuis. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Leendert Martinus van Noppen. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Leendert Martinus van Noppen | Erelijst van Gevallenen 1940-1945. www.erelijst.nl. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Roelf Pentinga. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 17 februari 2023.
- ↑ Groningen, Oorlogsmonument in politiebureau. Nationaal Comité 4 en 5 mei. Geraadpleegd op 19 februari 2023.
- ↑ Roelf Pentinga. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 19 februari 2023.
- ↑ Radersma, Roelof Gjalt - TracesOfWar.nl. www.tracesofwar.nl. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Roelof Gjalt Radersma. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Uitgebreid zoeken in de Erelijst | Erelijst van Gevallenen 1940-1945. www.erelijst.nl. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Steenstra, Albert - TracesOfWar.nl. www.tracesofwar.nl. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Albert Steenstra (Hoogkerk (gr), 3 september 1908 - Groningen (gr)/huisadres, 21 januari 1945). www.oorlogsbronnen.nl. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ (en) Executies in de bossen van Norg - TracesOfWar.nl. www.tracesofwar.nl. Geraadpleegd op 17 februari 2023.
- ↑ Norg, oorlogsmonument. Nationaal Comité 4 en 5 mei. Geraadpleegd op 19 februari 2023.
- ↑ Een grens werd overschreden. Het verzet tijdens WOII van C.G. Wiegers uit Finsterwolde.. nazatendevries.nl. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Cornelis Gerrit Wiegers. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Wiegers, Cornelis Gerrit - TracesOfWar.nl. www.tracesofwar.nl. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ koninklijke marechaussee marechausseesporen. www.marechausseesporen.nl. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Agenten in oorlogstijd. De verhalen van Groningen. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Woldring, Hindrik - WO2Slachtoffers.nl. wo2slachtoffers.nl. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Woldring, Hindrik - TracesOfWar.nl. www.tracesofwar.nl. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Een steen als symbool. NOORDWOORD. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ Hindrik Woldring. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 20 februari 2023.
- ↑ 75 jaar bevrijding: De laatste dag van Anna Buringa. www.rtvnoord.nl (30 april 2020). Geraadpleegd op 22 februari 2023.
- ↑ Buringa, Anna - TracesOfWar.nl. www.tracesofwar.nl. Geraadpleegd op 22 februari 2023.
- ↑ Buur, de, Gerard - TracesOfWar.com. www.tracesofwar.com. Geraadpleegd op 22 februari 2023.
- ↑ Gerard de Buur. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 22 februari 2023.
- ↑ Swaagman, Louis René - TracesOfWar.com. www.tracesofwar.com. Geraadpleegd op 22 februari 2023.
- ↑ Louis René Swaagman. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 22 februari 2023.
- ↑ Adolf Bernard Rood. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 25 februari 2023.
- ↑ Jan Jacob Sterk. Oorlogsgravenstichting. Geraadpleegd op 25 februari 2023.