Signaalwoord

Een signaalwoord of verbindingswoord is een woord of woordgroep waarmee een verband wordt aangegeven tussen twee alinea's, zinnen of deelzinnen. Hiermee wordt informatie gegeven over de opbouw van een tekst of tekstgedeelte. Het woord "signaleert" een opsomming, het "signaleert" een tegenstelling, een plaats, een chronologisch verband, enzovoort

Er kan onderscheid gemaakt worden tussen signaalwoorden met verschillende functies. Hierbij een niet-volledige lijst met de meest voorkomende signaalwoorden:

Opsomming
en, of, en/of, bovendien, ook, verder, eveneens, ten eerste (ten tweede etc.), daarnaast, evenals, tevens, gevolgd door, ten slotte, hierna, vervolgens, nog, sommige
Tegenstelling
maar, echter, hoewel, ofschoon, toch, daarentegen, anderzijds, in tegenstelling tot, desondanks, desalniettemin, niettegenstaande, desniettegenstaande, staat tegenover, sommige, terwijl
Plaats
hier, waarop, daar, waarvandaan, waarin, waar
Chronologisch verband (tijd)
wanneer, toen, eerst, vervolgens, terwijl, daarna, nadat, voordat, vroeger, later, nu, nou, dan, als, al, bijna, dadelijk, inmiddels;
Oorzaak en gevolg
daardoor, doordat, door, waardoor, zodat, ten gevolge van, wegens, vervolgens, zodoende, dankzij, te danken aan
Samenvatting
kortom, samengevat, dus, vandaar dat, hieruit volgt, samenvattend, al met al, met andere woorden, om kort te gaan
Conclusie
dus, aldus, concluderend, kortom, dat betekent, ter conclusie, tot slot
Vergelijking
zoals, hetzelfde, als, in vergelijking met, zo, evenals, soortgelijk(e)
Toelichting of voorbeeld
bijvoorbeeld, een voorbeeld hiervan, zo, ter illustratie, zoals, daar
Doel en middel
door middel van, om te, opdat, daartoe, daarmee, waarmee
Argumentatie,[1] reden of verklaring
want, omdat, daarom, namelijk, immers, aangezien, dus, daardoor, vanwege
Voorwaarde
als, indien, wanneer, mits, stel dat, tenminste, in het geval dat, voor het geval dat, tenzij, tenware[2]
Belemmerende omstandigheid
tenzij, behalve

Voorbeelden van tekstverbanden met signaalwoorden

Naast de eerder genoemde opsommingen, helpt het om signaalwoorden te koppelen aan het tekstverband en deze te illustreren met korte voorbeeldzinnen. Dit verhoogt het begrip en het toepassen ervan in de praktijk.

Tekstverband Signaalwoorden Voorbeeld
Chronologisch verband eerst, daarna, toen, vroeger, nu, later Eerst zat ik op voetbal, later op hockey.
Conclusie dus, daarom, kortom, concluderend, al met al Al met al kunnen we stellen dat vroegtijdige selectie geen goed idee is.
Doel en middel zodat, opdat, met behulp van Ik train keihard zodat ik fit aan de start kan verschijnen.
Oorzaak en gevolg doordat, daardoor, als gevolg van, zodat, waardoor Ik ben te laat doordat de brug open stond.
Opsomming ten eerste, daarnaast, ook, tevens, bovendien Ten eerste ben ik te moe om mee te gaan. Daarnaast vind ik het koud.
Argumentatie, reden of verklaring daarom, omdat, want, immers, dankzij Ik ben te laat omdat ik mijn wekker niet heb gezet.
Samenvatting kortom, samengevat, met andere woorden, al met al Kortom, de ideale schooldag bestaat niet.
Tegenstelling maar, echter, toch, desondanks, aan de ene kant Ik vind Zeeland een heerlijk fietsgebied, maar de wind is verraderlijk hard.
Toegevend (Tegenstelling) hoewel, ook al, ofschoon, desondanks Ik leerde de hele nacht door, hoewel ik eigenlijk te moe was.
Toelichting of voorbeeld bijvoorbeeld, zoals, neem nou, denk aan Ik vind taalvakken zoals Nederlands erg leuk.
Vergelijking in vergelijking met, net als, evenals, zoals, vergeleken met Nederland is, net als België, onderdeel van de Benelux.
Voorwaarde als, indien, tenzij, mits Ik ga volgend jaar studeren, tenzij ik zak voor het eindexamen.

Deze tabel is gebaseerd op het educatief lesmateriaal van JoJoschool.[3]

Dit artikel is uitgegeven door Wikipedia. De tekst is vrijgegeven onder de licentie Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0. Voor de mediabestanden kunnen aanvullende voorwaarden gelden.