Veenmosrietland

Zie Veenmosrietland (natuurdoeltype) voor het lemma over het gelijknamige natuurdoeltype
Veenmosrietland
Een zomeraspect van de associatie
Een zomeraspect van de associatie
Syntaxonomische indeling
Klasse:Parvocaricetea
(klasse van kleine zeggen)
Orde:Caricetalia nigrae
(orde van zwarte zegge)
Verbond:Caricion nigrae
(verbond van zwarte zegge)
Associatie
Pallavicinio-Sphagnetum
Meltz. 1945

Het veenmosrietland (Pallavicinio-Sphagnetum) is een associatie uit het verbond van zwarte zegge (Caricion nigrae).

Het veenmosrietland wordt soms tot een afzonderlijk landschapstype gerekend, dat kraggenlandschap wordt genoemd.

Naamgeving en codering

De wetenschappelijke naam Pallavicinio-Sphagnetum is afgeleid van de botanische namen van elzenmos (Pallavicinia lyellii) en veenmos (Sphagnum).

Fysiognomie

Bij trilveen is de vegetatiemat nog zeer dun. Deze mat of drijftil of kragge wordt door ophoping van plantenmateriaal in de loop van de tijd steeds dikker. Het water zakt niet meer door de mat heen, hierdoor ontstaat er een regenwaterlens. Het gevolg is dat het trilveen verzuurt. Dit wordt mede veroorzaakt door de veenmossen die in de vegetatie verschijnen. Er ontstaat veenmosrietland.

Het bijzondere van het veenmosrietland is de gelaagdheid van de vegetatie. Planten die ondiep wortelen leven van regenwater, planten die diep wortelen profiteren van het water onder de kragge. Daar er onder de kragge meer voedingsstoffen in het water zitten, groeien de diepwortelende planten, zoals riet, boven de vegetatie uit. Wanneer de vegetatiemat nog dikker wordt gaat het veenmosrietland over in de moerasheide (Sphagno-Ericetum).

In het veenmosrietland groeien verschillende planten. Er groeien altijd riet en veenmossen. Daarnaast komen er zeldzamere planten voor zoals ronde zonnedauw, welriekende nachtorchis en blauwe knoop.

Ecologie

Het is een plantengemeenschap van een verlandingsreeks. Het ontstaat bij maaibeheer uit trilveen. Het veenmosrietland is een belangrijk habitat voor de grote vuurvlinder.

Verspreiding

Het veenmosrietland is een zeldzaam vegetatietype dat voorkomt in laagveengebieden, zoals De Wieden, De Weerribben, De Oude Venen en de Nieuwkoopse plassen in Nederland. Het wordt beschermd via de Habitatrichtlijn, als Habitattype H7140B Overgangs- en trilvenen.

Diagnostische taxa voor Nederland en Vlaanderen

In de onderstaande synoptische tabel staan per vegetatielaag de belangrijkste diagnostische taxa voor Nederland en Vlaanderen.

Kruidlaag
Diagnostiek Presentie Triviale naam Botanische naam Opmerking
associatiekentaxa 50% kamvaren Dryopteris cristata
verbondskentaxa 35% moerasstruisgras Agrostis canina
15% wateraardbei Comarum palustre
15% zwarte zegge Carex nigra
klassekentaxa 60% gewone waternavel Hydrocotyle vulgaris
30% moerasviooltje Viola palustris
20% zompzegge Carex canescens
20% veenmosorchis Hammarbya paludosa
12% moerasbasterdwederik Epilobium palustre
10% zomprus Juncus articulatus
5% waterdrieblad Menyanthes trifoliata
begeleidende taxa 100% echt riet Phragmites australis
55% ronde zonnedauw Drosera rotundifolia
Moslaag
Diagnostisch taxon Presentie Triviale naam Botanische naam Opmerking
kensoort associatie 25% elzenmos Pallavicinia lyellii
kensoort associatie 15% moerasgaffeltandmos Dicranum bonjeanii
kensoort verbond 40% gewimperd veenmos Sphagnum fimbriatum
kensoort verbond 40% haakveenmos Sphagnum squarrosum
kensoort klasse 15% glanzend veenmos Sphagnum subnitens
constant taxon 65% gewoon veenmos Sphagnum palustre
begeleidend taxon 55% gewoon haarmos Polytrichum commune
begeleidend taxon ? veenhaarmos Polytrichum juniperinum var. affine
begeleidend taxon 50% roodviltmos Aulacomnium palustre
begeleidend taxon 35% slank veenmos Sphagnum flexuosum
begeleidend taxon 25% gewoon peermos Pohlia nutans
begeleidend taxon 20% moerasbuidelmos Calypogeia fissa
begeleidend taxon 15% gewoon puntmos Calliergonella cuspidata

Zie ook