Stadhuis van Naarden

Stadhuis van Naarden
	Vooraanzicht (2010)
Locatie
Plaatsnaam	Naarden (Naarden-Vesting)
Adres	Marktstraat 22
Coördinaten	52° 18′ NB, 5° 10′ OL
Status en tijdlijn
Status	In gebruik
Oorspr. functie	Stadhuis
Huidig gebruik	museum, trouwzaal, stadhuis
Opening	1601
Architectuur
Bouwstijl	Hollandse renaissancestijl
Verdiepingen	4
Aantal trappen	3
Bouwinfo
Eigenaar	Gemeente Gooise Meren
Erkenning
Monumentstatus	Rijksmonument
Monumentnummer	30243 30243
	Hoofdingang met beelden (2012)
Portaal	Civiele techniek en bouwkunde

Het stadhuis van Naarden is een rijksmonument in de Nederlandse plaats Naarden, meer bepaald in Naarden-Vesting. Het gebouw dateert van 1601 en was tot en met 2016 - toen de gemeente met Bussum en Muiden fuseerde tot Gooise Meren - in gebruik als volwaardig stadhuis^[1] en tot en met 2020 als dependance.^[2] Sindsdien fungeert het als museum onder de naam Huis van de Stad^[2], maar sinds 2024 is het gebouw wederom deels in gebruik voor enkele gemeentelijke doeleinden.

Het stadhuis is gebouwd in Hollandse renaissancestijl naar een ontwerp van een onbekend architect.^[3]^[4]^[5] Kenmerkend aan het gebouw is de dubbele trapgevel.

Geschiedenis

Naarden verkreeg in 1300 stadsrechten. Rond 1350 werd de oude stad door een burgeroorlog enerzijds^[6] en overstromingen van de toenmalige Zuiderzee anderzijds verwoest, waarna besloten werd een nieuwe stad op een andere locatie te bouwen.^[5] In 1572 was Naarden het toneel van een reeks moordaanslagen door de Spanjaarden, als gevolg van de Tachtigjarige Oorlog. Tijdens de wederopbouw werd besloten een stadhuis neer te zetten, het huidige pand.

In oktober 2024 kreeg het stadhuis een Michelinster toegekend.^[1]

Exterieur

Het gebouw kent een dubbele trapgevel. Midden op het dak staat een zeskantig open torentje met een klok en windwijzer, voorzien van het stadswapen. De voorgevel is voorzien van zandstenen kruisvensters; de zij- en achtergevel van houten. Boven de hoofdingang zijn beelden aangebracht, evenals het stadswapen en wapens van het Graafschap Holland, Maurits van Oranje en West-Friesland. Ook is er een opschrift ingegraveerd: God regiert al anno 1601. De beelden staan voor geloof, hoop, liefde, gerechtigheid en de Nederlandse leeuw.

Interieur

In de centrale hal staat een maquette van Naarden-Vesting. Direct daarachter is de Schepenenkamer, waar in vroeger tijden recht gesproken werd. De gehele kamer is betimmerd met eikenhout.^[5] In de kamer hangen drie schilderijen die rechters nederig moesten houden. Achterin de kamer hangt het Schepenengebed:

O Schepper Hoog van waarde
Van Hemel en van Aarde
Geeft dat Regtvaardigheid
Ons steeds aan ’t Herte leijd
Geen vonnis zij gestreken
Als ’t geen uw mond sal spreken
Geen vonnis zij geveld
Als ’t geen uw woord vermeld

De Schepenenkamer is thans in gebruik als trouwzaal.

Naast de Schepenenkamer is de centrale trap, met daaronder een gang die naar de achteringang van het gebouw leidt. In de gang bevinden zich tevens een opslagruimte en de trap naar de kelder, waar de gevangenis ooit was. De voormalige gevangenis is thans in gebruik voor andere doeleinden. In de ruimte vóór de gevangenis staat een fietsdynamo, die tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikt werd om stroom op te wekken voor de verlichting van het gebouw.

Naast de centrale trap bevindt zich een tweede trap, die een halve verdieping hoger leidt. Op die verdieping zijn de Burgemeesterskamer en openbare toiletruimtes (voorheen: conciërgekast) te vinden.

Tot de inboedel behoort onder meer koperwerk uit de in 1935 gesloopte synagoge^[3] en een rijke verzameling schilderijen, waaronder een groot schilderij waarop het Salomonsoordeel is afgebeeld.