Een Regionaal Historisch Centrum (RHC) is de algemene naam van een cultuurhistorische instelling die via het beheer en beschikbaar stellen van diverse historische bronnen het onderzoek naar de historie in alle mogelijke vormen wil bevorderen. Vaak komt een RHC voort uit een fusie van twee of meer culturele instellingen in een bepaalde regio die voorheen in afzonderlijke disciplines werkzaam waren: archiefdiensten, bibliotheken, musea of documentatiecentra op een specifiek terrein. Veel RHC's fungeren als een openbaar lichaam welke haar juridische grondslag vindt in een Gemeenschappelijke Regeling.
De term werd oorspronkelijk gebruikt als soortnaam voor de nieuwe instellingen die op provinciaal niveau moesten ontstaan uit de fusies van de Rijksarchieven in de provincies met andere culturele instellingen. Hieruit ontstonden diensten die in algemene zin als "Regionaal Historisch Centrum" worden aangeduid, maar in naamgeving vaak sterk afwijken.
Sindsdien werden ook andere fusies tussen regionale of lokale archiefdiensten met bibliotheken, musea of documentatiecentra aangeduid als "Regionaal Historisch Centrum", dat soms wel, soms gedeeltelijk en soms niet in de naamgeving terugkeerde. In andere gevallen nam een gemeentearchief van een bepaalde gemeente het (statische) archiefbeheer van omringende gemeenten over, waarna de naamgeving "Gemeentearchief ..." niet meer voldeed en ook op een meer algemenere benaming werd overgegaan. In beide gevallen zijn de nieuwe diensten vaak herkenbaar aan aanduidingen als "Historisch Centrum ..." of "Regionaal Archief ...".
Lijst van RHC's
Dikgedrukte archieven fungeren tevens als rijksarchieven.
| Naam archief
|
Archief voor de volgende gebieden en/of gemeenten en hun administratieve voorgangers
|
| Brabants Historisch Informatie Centrum
|
Provincie Noord-Brabant en de gemeenten Bernheze, Boekel, Boxmeer, Land van Cuijk, Meijerijstad, Maashorst, Oss, St. Michielsgestel en Vught. En de waterschappen Aa en Maas en De Dommel.
|
| Regionaal Historisch Centrum Eindhoven
|
Zuidoost-Brabant, oftewel de gemeenten Asten, Bergeijk, Best, Bladel, Cranendonck, Deurne, Eersel, Eindhoven, Geldrop-Mierlo, Helmond, Heeze-Leende, Laarbeek, Nuenen, Oirschot, Reusel-De Mierden, Someren, Son en Breugel, Valkenswaard, Veldhoven en Waalre.
|
| Regionaal Archief Tilburg
|
Gemeente Tilburg, Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Dongen, Drimmelen, Geertruidenberg, Gilze en Rijen, Goirle, Hilvarenbeek, Loon op Zand, Oisterwijk, Oosterhout en Waterschap De Dongestroom
|
| Drents Archief
|
Provincie Drenthe
|
| Gelders Archief
|
Provincie Gelderland
|
| Groninger Archieven
|
Provincie Groningen, Gemeente Groningen en Waterschap Noorderzijlvest
|
| Het Utrechts Archief
|
Provincie Utrecht
|
| Regionaal Historisch Centrum Vecht en Venen
|
De gemeenten; Stichtse Vecht, De Bilt en De Ronde Venen
|
| Regionaal Historisch Centrum Rijnstreek en Lopikerwaard
|
Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en de gemeenten; Bodegraven-Reeuwijk, Lopik, Montfoort, Oudewater, Woerden en IJsselstein
|
| Regionaal Archief Zuid-Utrecht (RAZU)
|
Bunnik, Houten, Rhenen, Utrechtse Heuvelrug, Vijfheerenlanden en Wijk bij Duurstede
|
| Historisch Centrum Limburg
|
Provincie Limburg
|
| RHIDOC
|
Gemeente Maasgouw
|
| Historisch Centrum Overijssel
|
Provincie Overijssel
|
| Het Flevolands Archief
|
Provincie Flevoland
|
| Noord-Hollands Archief
|
Provincie Noord-Holland
|
| Regionaal Archief Alkmaar
|
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (en haar voorgangers) en de gemeenten Alkmaar, Bergen, Castricum, Dijk en Waard, Heiloo, Den Helder, Hollands Kroon, Schagen en Texel.
|
| Waterlands Archief
|
Regio Waterland, oftewel de gemeenten Edam-Volendam, Landsmeer, Purmerend, Waterland en Wormerland
|
| Tresoar
|
Provincie Friesland
|
| Zeeuws Archief
|
Provincie Zeeland
|
Bronnen, noten en/of referenties
- Y. Bos-Rops, M. Bruggeman, E. Ketelaar, Archiefwijzer. Handleiding voor het gebruik van archieven in Nederland, 3e druk, Bussum, 2005, ISBN 9062834744.
- Regionaal Historische Centra op de website van het Nationaal Archief, geraadpleegd op 11-4-2016.