Rancho Kalkoven
| Rancho Kalkoven | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Locatie | ||||
| Adres | Ranchostraat Visstraat | |||
| Coördinaten | 12° 31′ NB, 70° 2′ WL | |||
| Status en tijdlijn | ||||
| Status | monument | |||
| Oorspr. functie | kalkoven | |||
| Opening | 1892 | |||
| Restauratie | 2019 | |||
| Bouwinfo | ||||
| Architect | Santiago Tromp | |||
| ||||
De Rancho-kalkoven aan de Ranchostraat in Oranjestad is de enige overgebleven kalkoven op Aruba.[1] De kalkoven staat op de monumentenlijst van Aruba en is eigendom van de Stichting Monumentenfonds Aruba. Het is een van de belangrijkste industriële monumenten van Aruba.[2]
Geschiedenis
Voor de import van cement op Aruba rond 1920 werden gebouwen op Aruba met kalk gebouwd.[3] Kalk werd op Aruba gewonnen uit koraalgesteente (caliche), rotsblokken en schelpen die drie dagen lang in ovens werden gebrand. Koraalstenen en schelpen werden verpulverd en verbrand, waarna water werd toegevoegd om kalk te maken. De kalk werd vervolgens gemengd met klei, zand en water en gebruikt om de lokale huizen en gebouwen te pleisteren en te schilderen. Het verbranden van kalksteen vond vaak plaats in tijdelijke ovens, een kuil in de grond waar kalksteen op hout werd gestapeld tot een stapel van drie meter hoog. Het aansteken van het hout betekende een enorm feest voor honderden toeschouwers die zich verzamelden om muziek te maken en rond het vuur te dansen.[1]
In de afgelopen eeuwen zijn op verschillende plaatsen op Aruba kalkovens gevonden, in het Papiaments bekend als forno di kalki. Ze werden overal waar schelpen en koraalstenen werden gevonden gebouwd.[1]
De Rancho-kalkoven
Op de hoek van de Ranchostraat en de Visstraat in de wijk Rancho in Oranjestad, Aruba, staat de laatste gebruikte kalkoven. Het is de enige kalkoven die nog op Aruba bestaat en de best bewaarde in het Caribisch gebied. De Rancho-kalkoven werd gebouwd in 1892 en werd gebruikt tot 1949.[2] De oven werd ontworpen door Santiago Tromp.[1] De oven is 6 meter hoog en heeft een kegelvorm, waarvan het bovenste gedeelte vlakker is, waarop een kleine ronde schoorsteen staat. De omtrek van de oven aan de basis bedraagt ongeveer 23 meter. De muren zijn 50 centimeter dik en werden gemaakt van fossiel gesteente en koraal.[4][5]
In 1970 werd de kalkoven gerestaureerd en op de monumentenlijst van Aruba geplaatst. In 2019 is een tweede restauratie voltooid. Er werd een kalklaag op de muren aangebracht voor duurzamer onderhoud; iets wat deze oven oorspronkelijk niet had.
Galerij
-
Kalkoven in 1966 -
.jpg)
Uitzicht vanaf de Emanstraat -
Oven in 2020 -
Restauratie in 2020 -
_20_54_07_604000.jpeg)
Ovenweergave (2022) -
_20_53_56_552000.jpeg)
Ovenweergave (2022) -
_20_54_00_329000.jpeg)
Ovenweergave (2022) -
.jpeg)
Beschermd monumentenzegel op muur
- ↑ a b c d (en) Rancho Lime Kiln * 1892. Monumentenfonds Aruba (16 april 2025).
- ↑ a b Kalkoven. Beautiful Aruba. Geraadpleegd op 17 april 2025.
- ↑ ROMY VAN VOREN, Getuigen van de Arubaanse geschiedenis en identiteit. De kunukuhuizen en de cas floria 179. Geraadpleegd op 16 april 2025.
- ↑ (pap) Ken a contrui e forno?. Stichting Rancho Aruba (25 februari 2023). Geraadpleegd op 17 april 2025.
- ↑ Stichting Rancho nieuwsbrief (2017). Geraadpleegd op 21 april 2025.
Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Forno di calki op de Papiamentstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- Literatuur
- Olga van der Klooster & Michel Bakker, Bouwen op de Wind: Architectuur en Cultuur van Aruba, Stichting Libri Antilliani (2007), pag. 295-297.