Polydesmida
| Polydesmida | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||
| Apheloria virginiensis | |||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||
| |||||||||||
| Orde | |||||||||||
| Polydesmida Leach, 1815 | |||||||||||
| Synoniemen | |||||||||||
|
Verhoeff, 1900 | |||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||
Polydesmida op  Wikispecies
| |||||||||||
| (en) World Register of Marine Species | |||||||||||
| |||||||||||
Polydesmida is de grootste orde van miljoenpoten (Diplopoda) en bevat ongeveer 3500 soorten.[1] De groep bevat alle waterstofcyanide producerende miljoenpoten.[2] Soorten uit de orde komen wereldwijd voor.[3] Ze hebben relatief weinig poten en een plat lichaam. Hierdoor lijken ze enigszins op duizendpoten.
Beschrijving
Polydesmida-soorten hebben geen ogen en variëren in lengte van 3 tot 130 millimeter.[4] De grotere soorten hebben meestal felle kleurpatronen die predatoren waarschuwen voor hun giftige uitscheiding.[5]
Karakteristiek voor de soorten zijn de gekielde uitsteeksels aan weerszijden van de lichaamssegmenten, de zogenaamde 'paranota'.[6] Hierdoor hebben deze miljoenpoten een afgeplat uiterlijk. Volwassen exemplaren hebben 19 of 20 lichaamssegmenten, inclusief het telson; juvenielen hebben 7 tot 19 segmenten.[7] Volwassen mannetjes hebben één paar gonopoden (reproductie-organen), die zijn gevormd uit de voorste potenpaar van het zevende lichaamssegment.[5]
Leefwijze
Polydesmida-soorten zijn algemeen in vochtige, donkere microhabitats in de natuur, zoals boomstronken en de strooisellaag.[6] Het zijn relatief langzame miljoenpoten, die zich vrijwel uitsluitend met rottend plantaardig materiaal voeden.[3]
Taxonomie
Polydesmida telt 29 families, verspreid over 11 superfamilies en 4 subordes. Tot de soortenrijkste families behoren Paradoxosomatidae (975[8]), Xystodesmidae (ca. 300[9]) en Chelodesmidae (219[10]).
Overzicht
- Dalodesmidea Hoffman, 1980
- Dalodesmidae Cook, 1896
- Vaalogonopodidae Verhoeff, 1940
- Leptodesmidea Brölemann, 1916
- Chelodesmoidea Cook, 1895
- Chelodesmidae Cook, 1895
- Platyrhacoidea Pocock, 1895
- Aphelidesmidae Brölemann, 1916
- Platyrhacidae Pocock, 1895
- Rhachodesmoidea Carl, 1903
- Rhachodesmidae Carl, 1903
- Tridontomidae Loomis & Hoffman, 1962
- Sphaeriodesmoidea Humbert & de Saussure, 1869
- Campodesmidae Cook, 1896
- Holistophallidae Silvestri, 1909
- Sphaeriodesmidae Humbert & de Saussure, 1869
- Xystodesmoidea Cook, 1895
- Eurymerodesmidae Causey, 1951
- Euryuridae Pocock, 1909
- Gomphodesmidae Cook, 1896
- Oxydesmidae Cook, 1895
- Xystodesmidae Cook, 1895
- Paradoxosomatidea Daday, 1889
- Paradoxosomatidae Daday, 1889
- Polydesmidea Pocock, 1887
- Oniscodesmoidea Simonsen, 1990
- Dorsoporidae Loomis, 1958
- Oniscodesmidae DeSaussure, 1860
- Pyrgodesmoidea Silvestri, 1896
- Ammodesmidae Cook, 1896
- Cyrtodesmidae Cook, 1896
- Pyrgodesmidae Silvestri, 1896
- Haplodesmoidea Cook, 1895
- Haplodesmidae Cook, 1895
- Opisotretoidea Hoffman, 1980
- Opisotretidae Hoffman, 1980
- Polydesmoidea Leach, 1815
- Cryptodesmidae Karsch, 1880
- Polydesmidae Leach, 1815
- Trichopolydesmoidea Verhoeff, 1910
- Fuhrmannodesmidae Brölemann, 1916
- Macrosternodesmidae Brölemann, 1916
- Nearctodesmidae Chamberlin & Hoffman, 1958
- Trichopolydesmidae Verhoeff, 1910
Afbeeldingen
-
.jpg)
Orthomorpha coarctata (Paradoxosomatidae), een Aziatische soort die wereldwijd is geïntroduceerd -
Tasmaniosoma armatum (Dalodesmidae) uit Tasmanië -
.JPG)
Eutrichodesmus aster (Haplodesmidae), een troglobiet uit Vietnam -
Polydesmus collaris (Polydesmidae) uit Europa -
Harpaphe haydeniana (Xystodesmidae) uit Noord-Amerika
- (en) Polydesmida.info: External Anatomy of Polydesmida
- (en) Robert Mesibov (2005). A new genus of millipede (Diplopoda: Polydesmida: Dalodesmidae) from Tasmania with a pseudo-articulated gonopod telopodite. Zootaxa 1064: 39–49.
- ↑ (en) W. Shear, Class Diplopoda de Blainville in Gervais, 1844 in Animal biodiversity : an outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness (Zootaxa, 2011), p. 159-164
- ↑ (en) Thomas Eisner, For Love of Insects (Harvard University Press, 2005), p. 44-73
- ↑ a b (en) Charlotte Uhlenbroek (red.), Animal Life (2011, Dorling Kindersley Publishing), p. 251
- ↑ (en) William H. Robinson, Handbook of Urban Insects and Arachnids (Cambridge University Press, 2005), p. 389–440
- ↑ a b (en) Rowland M. Shelley (1999). Centipedes and Millipedes with Emphasis on North American Fauna. The Kansas School Naturalist 45 (3): 1–16. Gearchiveerd van origineel op 12 november 2016. Geraadpleegd op 18 juni 2018.
- ↑ a b (en) Colin Little, The Colonisation of Land: Origins and Adaptations of Terrestrial Animals (Cambridge University Press, 1983), p. 127-145
- ↑ (en) J. Gordon Blower, Millipedes: Keys and Notes for the Identification of the Species (Brill, 1985), p. 192–221
- ↑ (en) A. D. Nguyen & P. Sierwald (2013). A worldwide catalog of the family Paradoxosomatidae Daday, 1889 (Diplopoda: Polydesmida). CheckList 9 (6): 1132–1353. Gearchiveerd van origineel op 11 september 2017. Geraadpleegd op 18 juni 2018.
- ↑ (en) Paul E. Marek & Jason E. Bond (2006). Phylogenetic systematics of the colorful, cyanide-producing millipedes of Appalachia (Polydesmida, Xystodesmidae, Apheloriini) using a total evidence Bayesian approach. Molecular Phylogenetics and Evolution 41 (3): 704–729. PMID 16876439. DOI: 10.1016/j.ympev.2006.05.043.
- ↑ (en) Scielo: A new, disjunct, diplopod genus from Espirito Santo, Brasil (Polydesmida: Chelodesmidae)