Pancreas polypeptide
Pancreas polypeptide (PP) is een polypeptide dat wordt afgescheiden door PP-cellen in de endocriene alvleesklier. Het is een hormoon dat de secretie van de alvleesklier reguleert en ook de glycogeenopslag in de lever en de maag-darmsecretie beïnvloedt. De secretie ervan kan worden beïnvloed door bepaalde endocriene tumoren.
Het PPY-gen codeert voor een ongewoon korte eiwitprecursor van 95 aminozuren lang. Deze precursor wordt gekliefd om het signaalpeptide, het pancreas polypeptide, het alvleesklier icosapeptide (een oligopeptide met twintig aminozuren) en een oligopeptide van 5 tot 7 aminozuren te vormen.[1] Bij mensen bevindt het gen zich op de lange arm van chromosoom 17 (17q21) en dus in de directe nabijheid van peptide YY. Het PPY-gen is vermoedelijk ontstaan door een lokale genduplicatie kort vóór of tijdens het ontstaan van amfibieën.[2]
Structuur
Het pancreas polypeptide bestaat uit 36 aminozuren.[3][4] Het heeft een moleculair gewicht van ongeveer 4200 Da[3] en heeft een vergelijkbare structuur als neuropeptide Y.[4]
De structuur is als volgt: H2N-Ala–Pro–Leu–Glu–Pro–Gln–Tyr–Pro–Gly–Asp–Asp–Ala–Thr–Pro–Glu–Gln–Met–Ala–Gln–Tyr–Ala–Ala–Gln–Leu–Arg–Arg–Tyr–Ile–Asn–Met–Leu–Thr–Arg–Pro–Arg–Tyr-COOH.[5]
Functie
Pancreas polypeptide reguleert de alvleeskliersecretie door zowel endocriene als exocriene weefsels. Het beïnvloedt ook de glycogeenspiegels in de lever en de maag-darmsecreties.
De secretie bij mensen is verhoogd na een eiwitrijke maaltijd, vasten, inspanning en acute hypoglykemie en wordt verlaagd door somatostatine en bloedsuiker.
Pancreas polypeptide in het plasma is verlaagd bij aandoeningen die gepaard gaan met een verhoogde voedselinname en verhoogd bij anorexia nervosa. Bovendien is aangetoond dat toediening van polypeptide in het perifeer bloed de voedselinname bij knaagdieren vermindert.[6] Pancreas polypeptide remt de alvleeskliersecretie van vocht, waterstofcarbonaat en spijsverteringsenzymen.[4] Het stimuleert ook de maagzuursecretie.[4] Het is de antagonist van cholecystokinine en belemmert de door cholecystokinine gestimuleerde alvleeskliersecretie.[4] Het kan het migrerende motorcomplex stimuleren en is synergetisch met motiline.[4]
Bij vasten is de concentratie pancreas polypeptide 80 pg/ml; na de maaltijd is deze 8 tot 10 keer hoger; glucose en vetten veroorzaken ook een stijging van de pancreas polypeptidespiegel, maar bij parenterale toediening van deze stoffen verandert de hormoonspiegel niet. Toediening van atropine, blokkeert de secretie van pancreas polypeptide na de maaltijd. Prikkeling van de nervus vagus, toediening van gastrine, secretine of cholecystokinine, induceert de pancreas polypeptide-secretie. De secretie wordt bijvoorbeeld geremd door galanine.[7]
Klinische betekenis
De secretie van pancreas polypeptide kan verhoogd zijn door pancreastumoren (insuline, glucagon), door het syndroom van Verner-Morrison en door gastrinomen.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Pancreatic polypeptide op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- ↑ Boel E, Schwartz TW, Norris KE, Fiil NP (April 1984). A cDNA encoding a small common precursor for human pancreatic polypeptide and pancreatic icosapeptide. The EMBO Journal 3 (4): 909–12. PMID 6373251. PMC 557446. DOI: 10.1002/j.1460-2075.1984.tb01904.x.
- ↑ Bernhard Kleine, Winfried Rossmanith: Hormone und Hormonsystem – Lehrbuch der Endokrinologie. 3., vollständig überarbeitete und erweiterte Auflage. Springer Spektrum, Berlin/ Heidelberg 2014, ISBN 978-3-642-37091-5, S. 117, 120.
- ↑ a b Lonovics J, Devitt P, Watson LC, Rayford PL, Thompson JC (October 1981). Pancreatic polypeptide. A review. Archives of Surgery 116 (10): 1256–64. PMID 7025798. DOI: 10.1001/archsurg.1981.01380220010002.
- ↑ a b c d e f (en) Washabau RJ (2013). Canine and Feline Gastroenterology. Saunders. DOI:10.1016/B978-1-4160-3661-6.00001-8, "Chapter 1 - Integration of Gastrointestinal Function", 1–31. ISBN 978-1-4160-3661-6.
- ↑ Uniprot Pancreatic polypeptide prohormone
- ↑ Batterham RL, Le Roux CW, Cohen MA, Park AJ, Ellis SM, Patterson M, Frost GS, Ghatei MA, Bloom SR (August 2003). Pancreatic polypeptide reduces appetite and food intake in humans. The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism 88 (8): 3989–92. PMID 12915697. DOI: 10.1210/jc.2003-030630.
- ↑ Eintrag zu pankreatisches Polypeptid. In: Römpp Online. Georg Thieme Verlag, abgerufen am 18. Juli 2014.