Maleriraptor

Maleriraptor Status: Uitgestorven, als fossiel bekend
Maleriraptor kuttyi
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Reptilia (Reptielen) Superorde: Dinosauria (Dinosauriërs) Orde: Saurischia Infraorde: Herrerasauria
Geslacht
Maleriraptor Ezcurra et al.
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Portaal    Biologie Dinosauriërs

Maleriraptor is een geslacht van dinosauriërs dat tijdens het late Trias leefde in het gebied van het huidige India. De enige benoemde soort is Maleriraptor kuttyi.

Begin jaren tachtig van de twintigste eeuw vond de Indiase paleontoloog Tharavat S. Kutty in de vallei van de Pranhita-Godavari, een kilometer ten zuiden van Annaram in Telangana, resten van een dinosauriër. Die werden in 2009 en 2010/2011 gemeld en kort beschreven in de wetenschappelijke literatuur, in samenwerking met Zuid-Amerikaanse onderzoekers. Een nieuwe soort werd niet benoemd, omdat het fossiel niet overlapte met de resten van Alwalkeria, ook uit het Trias van India. Na de dood van Kutty besloten die een aparte soort te gaan benoemen. Dat Alwalkeria negen miljoen jaar ouder is, leek ze voldoende uit te wijzen dat het om een ander taxon ging.

De typesoort Maleriraptor kuttyi werd in 2025 benoemd en beschreven door Martín Dario Ezcurra, Maurício Silva Garcia, Fernando Emilio Novas, Rodrigo Temp Müller, Federico Lisandro Agnolín en Sankar Chatterjee. De geslachtsnaam is een combinatie van een verwijzing naar de Maleriformatie met het Latijn raptor, "rover". De soortaanduiding eert T.S. Kutty als ontdekker. De Life Science Identifiers, verplicht voor een naam benoemd in een elektronisch tijdschrift, zijn F6599525-01E5-489B-B3D1-45CE16A6F03A voor het geslacht en 1DDBD2D9-AC18−4695-A0D5−7091248A39EA voor de soort.

Het holotype, ISIR 282, is gevonden in een laag van de bovenste Maleriformatie die dateert uit het vroege Norien. Het bestaat uit een skelet zonder schedel. Het bestaat uit de eerste "echte" sacrale wervel (dus niet een ingevangen ruggenwervel) met zijn rechterrib en de basis van de linkerrib, een caudosacrale of wellicht eerste staartwervel, een voorste staartwervel, het rechterdarmbeen, beide uiteinden van het rechterschaambeen en het bovenste uiteinde van het linkerschaambeen. Het fossiel maakt deel uit van de collectie van het Indian Statistical Institute.

Malariraptor is ongeveer twee meter lang.

De beschrijvers stelden enkele onderscheidende kenmerken vast. Een ervan is een autapomorfie, een unieke afgeleide eigenschap. Bij het darmbeen is de verruwing op de buitenzijde van het achterblad beperkt tot de achterste punt.

Daarnaast is er een unieke combinatie van op zich niet unieke kenmerken. De caudosacrale wervel of eerste staartwervel is langer dan de eerste twee sacrale wervels afzonderlijk. Het darmbeen heeft een achterblad dat korter is dan 60% van de lengte tussen de aanhangsels voor het schaambeen en het zitbeen. Het darmbeen mist een groeve voor de aanhechting van de musculus caudofemoralis brevis. De schacht van het schaambeen is naar beneden gericht. De voet van het schaambeen is zwak van voor naar achter verbreed.

In 2010/2011 werd het taxon in de Dinosauromorpha geplaatst. De verwantschappen van de dinosauromorfen in het Trias zijn zeer omstreden. Dergelijke basale vormen zijn vaak in de Theropoda geplaatst of in de Sauropodomorpha, maar ook basaal in de Saurischia, mede in verband met de problematische Ornithoscelida-hypothese. Die wordt door de beschrijvers niet aangehangen.

Malariraptor is in 2025 in de Herrerasauria geplaatst, in een basale positie. Die positie blijkt onder andere uit een kort achterblad van het darmbeen, een darmbeen zonder "brevis fossa" en een aanhangsel voor het schaambeen dat verder naar beneden uitsteekt dan het aanhangsel voor het zitbeen. De vorm van de voet van het schaambeen wijst op een plaatsing buiten de Herrerasauridae. De zwak ontwikkelde voet is problematisch omdat in sommige analyses nog basalere vormen, zoals Tawa hallae en specimen TTU-P10082, wel een grote schaambeenvoet hebben. Dat zou kunnen betekenen dat Maleriraptor die apart verloren heeft, als apomorfie, of dat Tawa die apart verworven heeft dan wel geen lid is van de Herrerasauria.

Het volgende cladogram toont de positie in de evolutionaire stamboom volgens een van de analyses behandeld in het beschrijvende artikel, die waarin Maleriraptor basaler staat dan Tawa.

Hoewel de kop niet bekend is, nemen de beschrijvers aan dat Maleriraptor een vleeseter is. De bovenste Maleri wordt gekarakteriseerd door de plantenetende rhynchosauriër Hyperodapedon; deze nieuwe fauna was een argument om aan te nemen dat het niet om Alwalkeria ging.

• F.E. Novas, S. Chatterjee, M.D. Ezcurra and T.S. Kutty, 2009. "New dinosaur remains from the Late Triassic of Central India". Journal of Vertebrate Paleontology. 29(3, Supplement 1): 156A
• (en) Novas, Fernando E., Ezcurra, Martin D., Chatterjee, Sankar, Kutty, T. S. (2010-09). New dinosaur species from the Upper Triassic Upper Maleri and Lower Dharmaram formations of Central India. Earth and Environmental Science Transactions of the Royal Society of Edinburgh 101 (3-4): 333–349. ISSN:1755-6910. DOI:10.1017/S1755691011020093.
• (en) Ezcurra, Martín D., Garcia, Maurício Silva, Novas, Fernando E., Müller, Rodrigo Temp, Agnolín, Federico L. (2025-05). A new herrerasaurian dinosaur from the Upper Triassic Upper Maleri Formation of south-central India. Royal Society Open Science 12 (5). ISSN:2054-5703. DOI:10.1098/rsos.250081.