Letteranatomie

Letteranatomie is de structuur van letters in de verschillende lettertypes en -stijlen. Deze wordt bepaald door de structuren, de vorm en oriëntatie van de streken en de positie van de letters.

Er worden verscheidene oppervlaktes, maar vooral streken onderscheiden bij de verschillende letters en lettertypes:

vlees	oog of pons	open pons	beeld	stam of schacht	schreef	buik of ronding	haarlijn	verdikking
ophaal	neerhaal	apex, spits of top	vertex, kruising of onderkant	dwarsstreep	opening
arm	been	diagonaal	hals	s-curve	as
romp	stok	staart	lus	verbinding	oor
e-balk	uitloop	schouder	vlag	druppel	spoor	ligatuur	discrete ligatuur

Belangrijke verschillen in structuur bij elk lettertype zijn die tussen kapitalen, kleinkapitalen en onderkast. De staarten en vooral de stokken dienen als herkenningspunten en verbeteren zo de leesbaarheid.

Een belangrijk verschil tussen lettertypes is het wel of niet hebben van schreven. Schreven maken letters beter van elkaar te onderscheiden en daardoor zijn gewone gedrukte geschreefde teksten leesbaarder dan schreefloze teksten. Naast geschreefde en schreefloze letters zijn er ook speciale letters als script.

De letterlijn, basislijn of schriftlijn is de denkbeeldige lijn waarop letters staan en waaronder de staarten van kleine letters uitkomen. De interlinie of regelafstand wordt gemeten van letterlijn tot letterlijn.

Het korps was oorspronkelijk de hoogte van de loden letters, meestal de kp-hoogte, de hoogte tussen de bovenkant van de stok en de onderkant van de staart. Deze hoogte is echter niet gestandaardiseerd en tegenwoordig zijn er veel lettertypes waarbij de stokken van kleine letters nog boven de kapitaalhoogte uitsteken. Daarom is bij moderne zettechnieken de kapitaalhoogte bepalend voor de lettergrootte, uitgedrukt in continentale didotpunten of in pica.

De Hp-hoogte is de hoogte van de bovenkant van de hoofdletters tot de onderkant van de staarten van de kleine letters. De x-hoogte is de hoogte van de romp van kleine letters, dus zonder stok en staart. De verhouding tussen korps en x-hoogte is van belang voor de leesbaarheid, waarbij een hogere romp veelal beter te lezen is. De x-hoogte speelt ook een rol bij de optimale regelafstand.

stokhoogte x-hoogte staartlengte	stokletterhoogte of k-hoogte	kp-hoogte	Hp-hoogte	kapitaalhoogte	accent overschot staartletter stok-overschot	accenthoogte	Êp-hoogte	interlinie

• Mombaerts, M.; Vossen, M. (2008): Goed voor druk, Academia Press