Leeuwenburg (Amsterdam)
| Leeuwenburg | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Leeuwenburg (2020)
| ||||
| Locatie | ||||
| Locatie | Amsterdam, Weesperzijde | |||
| Coördinaten | 52° 21′ NB, 4° 55′ OL | |||
| Status en tijdlijn | ||||
| Oorspr. functie | kantoor | |||
| Start bouw | 1973 | |||
| Bouw gereed | 1977 | |||
| Verbouwing | vanaf 2022 | |||
| Architectuur | ||||
| Bouwstijl | brutalisme | |||
| Bouwinfo | ||||
| Architect | Piet Zanstra, Ab Gmelig Meyling en Peter de Clercq Zubli | |||
| Detailkaart | ||||
  | ||||
| ||||
Het kantorencomplex Leeuwenburg is een gebouw in de Nederlandse stad Amsterdam. Van 1998 tot september 2022 was een gedeelte van de Hogeschool van Amsterdam er gehuisvest.
Gebouw
Nadat de Blookerfabriek was gesloopt kon op een driehoek tussen het Amstelstation, de oorspronkelijke monding van de Weespertrekvaart en de Van der Kunstraat/Goudriaanstraat een kantoorkolos gebouwd worden. De ontwerpers van het gebouw dat aan de noordkant van de Weesperzijde kwam te staan waren Zanstra, Gmelig Meyling en De Clercq Zubli. Het complex kreeg het uiterlijk van een hoge toren (oorspronkelijk met kamerkantoren) en een lager gedeelte (oorspronkelijk met kantoortuinen). Het gebouw bestaat uit 14 verdiepingen, plus een technische ruimte op de 15de; gestapeld op een parkeergarage. Het gebouw vertoont kenmerken van de bouwstijlen brutalisme en structuralisme.
Het complex kreeg de naam Amstelcentrum mee, maar al voor de oplevering was die gewijzigd in Leeuwenburg. Het werd ontwikkeld door de BV Onroerende Goederen Maatschappij De Omval. Het plan was het gebouw na oplevering te verhuren.[1] In 1976 kocht de Rijkspostspaarbank dat elders in de stad uit haar gebouwen groeide Amstelcentrum/Leeuwenburg aan.[2] De RPS bracht er ook een onderdeel van de Postgiro onder.[3]
Het Amstelstation kreeg in 1979 ook een ingang aan de westzijde waardoor het gebouw direct vanuit het station bereikbaar werd en niet meer hoefde worden omgelopen.[4]
Ten zuiden van het complex bleef nog enige tijd een woonwijkje met onder andere de Amstelhoekstraat staan in de zuidelijke punt van de genoemde driehoek. Dit wijkje maakte tussen 1987 en 1994 plaats voor onder meer de Rembrandttoren naar een ontwerp van opnieuw Peter de Clercq Zubli en Tom van de Put (ZZDP).
In de jaren negentig werd het kantoor te groot voor de toenmalige Postbank en kwamen delen leeg te staan, alhoewel er op de begane grond nog wel een filiaal bleef. In 1998 verhuisde een deel van de opleidingen van de Hogeschool van Amsterdam naar het gebouw.[5] In 2016 werd het gebouw deels gebruikt door de opleidingen van de Faculteit Techniek van de HvA en deels als huisvesting van enkele stafafdelingen van de Hogeschool van Amsterdam en Universiteit van Amsterdam.
21e eeuw
Het gebouw riep vanaf de oplevering gemengde gevoelens op; de een vond het lelijk; de ander een voorbeeld van de stijl brutalisme, een stroming waarin relatief weinig gebouwen in Nederland aangetroffen worden. Deze uiteenlopende meningen kwamen in 2018 weer aan de oppervlakte, toen er plannen waren om het laagbouwdeel van Leeuwenburg te slopen om plaats te maken voor een hoge nieuwbouwtoren.
De Erfgoedvereniging Bond Heemschut had een andere visie. Het brutalisme kent internationaal in architectuurkringen een opwaardering; in Londen worden er aparte stadswandelingen voor georganiseerd. Het beperkte oeuvre in Nederland zou mede daarom niet aangetast mogen worden. Een procedure is samenwerking met Stadsdeel Oost om het gebouw tot gemeentelijk- of rijksmonument aan te wijzen, strandde bij de centrale stad, die meer urgentie zag in de benodigde woningbouw. ZZDP Architecten (een van de Z's is van Zanstra) begeleidt de bouw.[6]
Nadat de Hogeschool van Amsterdam was vertrokken begon in november 2022 de sloop van het binnenwerk het gebouw.[7] In november 2024 werd bekendgemaakt dat de sloopplannen hadden plaatsgemaakt voor renovatie. Het bleek dat de fundering van Leeuwenburg de nieuwbouw niet kon dragen, waardoor de combinatie sloop en nieuwbouw te kostbaar werd. Daarom bleef het gebouw staan. In de periode 2025-2030 wordt een grootscheepse renovatie uitgevoerd, waaronder de vervanging van alle gevelplaten. Dit vanwege de sombere uitstraling die het gebouw zou hebben, maar ook voor de duurzaamheid. Bij de bouw was er nauwelijks (aandacht voor) isolatie. Probleem is dat men niet meer weet wie de originele gevelbeplating heeft geleverd en hoe; aldus begeleidend architect Adam Smit van ZZDP.[8]
- Noor Mens, ZZDP: Architecten-ondernemers, 010 Publishers, Rotterdam, 2004, p. 66
- Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer en Ronald Rommes, Monumenten in Nederland: Noord-Holland, Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist / Waanders Uitgevers, Zwolle, 2006
- ↑ Het Parool, 25 juli 1973, Kantoorgigant aan de Amstel
- ↑ De Telegraaf, 13 mei 1976
- ↑ Wichert van Engelen, Blauw Bloed: opkomst en ondergang van de Postbank, Pearson Education Benelux, 2009, p. 42
- ↑ https://amsterdamopdekaart.nl/1850-1940/Julianaplein/Amstelstation
- ↑ Geschiedenis, Amsterdamse Studenten Vereniging Leeuwenburg
- ↑ Heemschut over verbouwing (geraadpleegd 24 juli 2022). Gearchiveerd op 23 augustus 2023.
- ↑ Joosje van Geest, Sloop van de Leeuwenburg gestart. Post'65 (11 november 2022). Gearchiveerd op 10 december 2022. Geraadpleegd op 14 januari 2023.
- ↑ Dylan van Eijkeren, Leeuwenburg naast Amstelstation gered: Je moet straks een zonnebril opzetten als je langsloopt. Het Parool/parool.nl (20 november 2024). Geraadpleegd op 20 november 2024.
