Kostverloren

Zie Kostverloren (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Kostverloren.

Toponiemen zoals Kostverloren en Verlorenkost verwijzen vooral naar geheel of gedeeltelijk mislukte projecten waaraan grote kosten werden besteed, zonder dat de baten volgden.^[1][2][3][4] Vaak gaat het om landerijen die in beslag werden genomen, zonder dat voldoende compensatie werd verleend. De verklaring voor de naam is bij ieder voorbeeld anders, en soms zijn er meerdere verklaringen mogelijk. Zowel in de Zuidelijke Nederlanden als in het noordelijk deel van het Nederlands taalgebied is de naam te vinden.

Een van de oudste voorbeelden is de Kostverlorenvaart te Amsterdam, in 1413 vermeld als Costverlooren. Een onvoltooid kanaal van Groningen naar Westfalen was volgens de 16e-eeuwse kroniekschrijver Sicke Benninge een verloeren kost.^[5]

Bij vestingwerken zou het om een kwetsbaar deel van de bolwerken gaan, dat eenmaal veroverd tot val van de hele vesting zou leiden. Ook wordt soms verondersteld dat het om zware zeekleigronden zou gaan, die na inpoldering onvoldoende opbrachten.

Het toponiem komt sporadisch ook voor als familienaam: een adresnaam.^[6]

Er zijn veel spellingvarianten: met C, met spatie, met dubbele O of zonder N.

Qua betekenis is ook Kostvlies ('Kostverlies') verwant. Dit is een buurtschap in Drenthe.^[4] In Gent heeft een Verlorenbroodstraatje bestaan, dat afdaalde naar de Leie en de nog bestaande Verlorenkostbrug, waarvan de naam teruggaat op twee eilandjes die al te vinden zijn in het Panoramisch Gezicht op Gent van 1534.^[7]