Kersenmadonna

Kersenmadonna
Kunstenaar	Titiaan
Jaar	circa 1516-18
Techniek	Olieverf op doek bevestigd op paneel
Afmetingen	81 × 99,5 cm
Museum	Kunsthistorisches Museum
Locatie	Wenen
Inventarisnummer	Gemäldegalerie, 118
Portaal    Kunst & Cultuur

De Kersenmadonna (Duits: Kirschenmadonna) is een schilderij van Titiaan dat hij omstreeks 1516-18 maakte. Het maakte deel uit van de beroemde verzameling van aartshertog Leopold Willem en kwam later in het Kunsthistorisches Museum in Wenen terecht.

Jezus staat in een gedraaide houding op een borstwering en biedt zijn moeder kersen en frambozen aan. De rode kleur van de vruchten is een verwijzing naar de erfzonde en het lijden Christus. Rechts leunt Johannes de Doper naar voren en biedt kersen met een fijn wit bloemetje aan. Zijn harige jasje is een verwijzing naar de ascetische kleding die hij later zou dragen. Een rood met goud damasten gordijn vormt de achtergrond voor dit tafereel. De heiligen Jozef en Zacharias, de vaders van de kinderen, sluiten de zijkanten af.

Net als in de Zigeunermadonna zijn Maria en haar zoon in een driehoekige compositie geplaatst. Dit symboliseert eeuwigheid, legitimiteit en harmonie. Jozef en Zacharias die naast hen staan, brengen balans in de compositie. Jozefs staf benadrukt de diagonale beweging van Johannes, terwijl Jezus door de andere kant op te bewegen tegenwicht biedt.

Dit werk lijkt veel op de bekende schilderijen van Bellini van de madonna met kind. De personen op de voorgrond en het gordijn achter Maria zijn vergelijkbaar. De figuren bewegen hier echter vrijer en zien er levensechter uit, vooral Jozef en Zacharias. Ze hebben ook een levendige en intieme interactie. Daarnaast valt Titiaans gebruik van heldere en volle kleuren op.

De jonge Johannes houdt een rol vast met het opschrift "ECCE AGNVS DEI" ("Zie het lam Gods"). Op Albrecht Dürers Madonna van de Sijs, uitgevoerd in Venetië in 1506, biedt Joahnnes in een vergelijkbare pose lelietjes-van-dalen aan. Het ongewoon gedetailleerde realisme waarmee Zacharias is weergegeven, duidt ook op de invloed van de Duitse schilder.

Het schilderij is een aantal keer gerestaureerd. Daarbij is ontdekt dat Titiaan nagenoeg zonder voorbereidende schets heeft gewerkt. Jozef en Zacharias zijn waarschijnlijk pas later toegevoegd.

David Teniers de Jonge maakte in 1659 en 1673 de catalogus Theatrum Pictorium van de kunstcollectie van aartshertog Leopold Willem. In beide edities was de Kersenmadonna opgenomen. Ook op de schilderijen die Teniers maakte van de kunstcollectie van de aartshertog is Titiaans schilderij te zien.

• 
  Zigeunermadonna
• 
  Madonna van de sijs - Albrecht Dürer
• 
  Gravure van Lucas Vorsterman naar Theatrum Pictorium
• 
  De schilderijenverzameling van Aartshertog Leopold Willem - David Teniers de Jonge (1640)
• 
  Aartshertog Leopold Wilhelm met Antonius Triest in zijn Brusselse schilderijengalerij - David Teniers de Jonge (1651)

• Marion Kaminski (2000). Tiziano. Keulen: Könemann.
• Loren Partridge (2015). Art of Renaissance Venice, 1400–1600. University of California Press. p. 191
• Francesco Valcanover, (1969). L'opera completa di Tiziano. Milaan: Rizzoli.

• (de) Informatie over het schilderij op de website van het Kunsthistorisches Museum. Geraadpleegd op 2 juni 2025.
• (en) Google Arts & Culture. Geraadpleegd op 2 juni 2025.
• (en) Cavallini to Veronese, A guide to the works of the major Italian Renaissance Painters. Geraadpleegd op 2 juni 2025.
• (fr) informatie over het schilderij op de website van Utpictura18. Geraadpleegd op 2 juni 2025.
• (it) informatie over het schilderij op de website van de Fondazione Zeri. Geraadpleegd op 2 juni 2025.
• Het schilderij in Theatrum Pictorium. Geraadpleegd op 2 juni 2025.
• (en) Loren Partridge, Art of Renaissance Venice, 1400–1600. Geraadpleegd op 2 juni 2025.

Zie de categorie Madonna of the Cherries (Titian - Kunsthistorisches Museum) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.