Kanien'kehá:ka

Ten minste één Wikipediagebruiker vindt dat de inhoud van dit artikel ingevoegd zou moeten worden in Mohawk (volk) of dat er een duidelijkere afbakening tussen beide artikelen dient te worden gemaakt. Als de tekst wordt ingevoegd, dient dit artikel een doorverwijzing te worden (bekijk voorstel).
Haal de pagina echter niet leeg en verwijder deze boodschap niet voordat de discussie gesloten is.

Kanien'kehá:ka
Portaal    Landen & Volken

Kanien'kehá:ka (uitgesproken als Ganiegehá:ga, letterlijk “Volk van de vuursteen”) is de autonieme naam van een inheems volk dat in de westerse wereld meestal bekendstaat als de Mohawk. Zij vormen een van de zes naties van de Haudenosaunee (Irokezenconfederatie) en worden traditioneel beschouwd als de “bewakers van de oostelijke poort” van die confederatie.

Het woord Kanien'kehá:ka betekent “mensen van de plaats van de vuursteen” en verwijst naar hun traditionele rol als bewerkers en handelaren in vuursteen, een belangrijk materiaal voor werktuigen en wapens. De benaming Mohawk stamt uit een Algonquiaanse taal en werd later overgenomen door Europese kolonisten, maar wordt door veel leden van het volk zelf gezien als een exoniem.

De Kanien'kehá:ka bewoonden traditioneel een gebied dat zich uitstrekte over het huidige noordelijke deel van de staat New York, het zuiden van Quebec en delen van Ontario. Hun samenleving was gebaseerd op landbouw (vooral maïs, bonen en pompoen), jacht en visserij.

In de 17e en 18e eeuw stonden zij in direct contact met Franse en later Britse kolonisten, wat leidde tot handel maar ook tot conflicten, onder meer tijdens de Franse en Indiaanse Oorlogen. In de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog vochten delen van de Kanien'kehá:ka aan Britse zijde, wat na de oorlog leidde tot onteigening en migratie naar Canada.

De Kanien'kehá:ka hebben een matrilineaire samenleving: afstamming en clanlidmaatschap worden via de moederlijn doorgegeven. Dorpen werden traditioneel bestuurd via een raad van clanmoeders en hoofden, waarin consensus een belangrijk principe was.

Hun cultuur maakt deel uit van de bredere Haudenosaunee-traditie, met de Grote Wet van Vrede als leidend politiek en spiritueel fundament. Ceremoniën, verhalen en dansen spelen een centrale rol in het culturele leven.

De eigen taal, Kanien’kéha, behoort tot de Noordelijke Irokezen-taalfamilie. Hoewel het aantal moedertaalsprekers in de 20e eeuw sterk terugliep, zijn er sinds de jaren 1980 verschillende revitaliseringsprogramma’s gestart, bijvoorbeeld in Kahnawà:ke en Akwesasne, om het taalgebruik onder jongeren te stim

uleren.

Tegenwoordig wonen Kanien'kehá:ka in zowel Canada als de Verenigde Staten, met grote gemeenschappen in Kahnawà:ke, Akwesasne, Tyendinaga en Kanesatake. Zij houden zich actief bezig met behoud van cultuur, taalonderwijs en politieke vertegenwoordiging, waarbij landrechten en zelfbestuur centraal staan.