Jodenbreestraat (Paramaribo)
| Jodenbreestraat | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Jodenbreestraat in 2022
| ||||
| Geografische informatie | ||||
| Locatie | Paramaribo | |||
| Begin | 5° 49′ 26″ NB, 55° 09′ 30″ WL | |||
| Eind | 5° 49′ 41″ NB, 55° 09′ 34″ WL | |||
| Algemene informatie | ||||
| Bestrating | asfalt | |||
| ||||
De Jodenbreestraat is een straat in het centrum van Paramaribo. De straat ligt tussen de Waterkant en de Keizerstraat en kruist met de Maagdenstraat, de Domineestraat en het Neumanpad.
Joodse Surinamers
Zie Joden in Suriname voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Paramaribo kent net als Amsterdam een Jodenbreestraat. Tussen 1624 en 1654 kwamen veel uit Spanje en Portugal gevluchte Sefardische Joden via de Nederlanden in Nederlandse kolonies Recife en Olinda terecht. Na de verovering door de Portugezen, trokken ze naar wat later bekend werd als de Jodensavanne. Hier hadden ze suikerrietplantages en werd het werk gedaan door slaafgemaakten. Ondertussen waren ook arme Duitse Asjkenazische Joden in Paramaribo komen wonen. Tijdens de financiële crisis aan het eind van de 18e eeuw kwamen de rijke plantagebezitters ook naar Paramaribo. De joden in Suriname hebben zich grotendeels met ander bevolkingsgroepen vermengd. Vaak is niet goed meer duidelijk wie als Jood beschouwd moet worden.[1]
Bouwwerken
De straat werd in 1933 door de Surinaamsche Waterleiding Maatschappij (SWM) aangesloten op het waterleidingnet.[2]
Er staan verschillende monumenten in de straat en verder staan er enkele moderne gebouwen, zoals de warenhuizen Lucky Store en Kirpalani.[3] Op de hoek met de Waterkant staat sinds 1903 het pand van HJ de Vries, begin 21e eeuw HJ Group of Companies geheten, waarin een groot aantal retailers is gevestigd. In de straat zelf bevinden zich een groot aantal kledingwinkels.
Hieronder staat een impressie van de Jodenbreestraat in de loop der jaren. Kraampjes en straatambachten zijn begin 21e eeuw niet meer toegestaan.[4]
Monumenten
Zie Lijst van monumenten in Paramaribo voor meer over dit onderwerpDe volgende panden in de Jodenbreestraatstaan op de monumentenlijst:
Nog bestaande monumenten
| Omschrijving | Bouwjaar | Adres | Coördinaten | Objectnummer? | Afbeelding |
|---|---|---|---|---|---|
| woonhuis | Jodenbreestraat 16 | 5° 49' 30" NB, 55° 9' 31" WL | BPO 058 |  | |
| woonhuis | Jodenbreestraat 18 | 5° 49' 30" NB, 55° 9' 31" WL | CPO 033 |  | |
| woonhuis | Jodenbreestraat 28 | 5° 49' 30" NB, 55° 9' 31" WL | CPO 084 |  | |
| woonhuis | Jodenbreestraat 36 | 5° 49' 30" NB, 55° 9' 31" WL | BPO 117 |  | |
| woonhuis | Jodenbreestraat 37 | 5° 49' 30" NB, 55° 9' 31" WL | BPO 059 |  |
Niet meer bestaande monumenten
| Omschrijving | Bouwjaar | Adres | Coördinaten | Objectnummer? | Afbeelding |
|---|---|---|---|---|---|
| Illegaal gesloopt 2003 | Jodenbreestraat 8 | 5° 49' 30" NB, 55° 9' 31" WL | CPO 032 |  | |
| Illegaal gesloopt | Jodenbreestraat 13 | 5° 49' 30" NB, 55° 9' 31" WL | BPO 056 | ||
| Afgebrand 2002 | Jodenbreestraat 14 | 5° 49' 30" NB, 55° 9' 31" WL | BPO 057 | |
Stadsbranden van 1821 en 1832
.jpg)
Zie Stadsbrand van Paramaribo (1821) en Stadsbrand van Paramaribo (1832) voor de hoofdartikelen over dit onderwerp.Op zondagmiddag 21 januari 1821 brak rond half twee brand uit in een huis op de hoek van het Gouvernementsplein en de Waterkant. De brand bleef vervolgens overslaan op andere huizen tot de brand de volgende dag om twaalf uur onder controle was. In tien straten brandden alle huizen af, waaronder aan een groot deel van de Jodenbreestraat. Ook andere straten werden zwaar getroffen.[5] In 1832 brak opnieuw een grote stadsbrand uit die in de Heiligenweg ontstond. Uiteindelijk gingen vijftig panden in rook op, waaronder ook een groot aantal aan de Jodenbreestraat. Deze keer ontstond de stadsbrand niet toevallig, maar was deze aangestoken door enkele weggelopen slaven. Drie van hen – Kodjo, Mentor en Present – werden ter dood veroordeeld. Een bijkomend gevolg was dat slaven sindsdien strenger gestraft werden.[6]
Zie ook
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is (gedeeltelijk) afgesplitst vanaf een ander artikel op de Nederlandstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie deze pagina voor de bewerkingsgeschiedenis.
- ↑ La Chispa, Joden in de Cariben. Gearchiveerd op 10 januari 2023.
- ↑ Suriname, De Directie der N.V. Surinaamsche Waterleiding Maatschappij, 2 september 1933
- ↑ Hindorama, Historisch en modernistisch Paramaribo, Hans Ramsoedh. Gearchiveerd op 10 januari 2023.
- ↑ Parbode, Schaafijsverkoper blijven is een kunst, 23 april 2021
- ↑ Eric Kastelein, Oog in Oog met Paramaribo, pag. 23-24 en 124-127 ISBN 9789460225031, 2020
- ↑ Buku, Brand in Paramaribo. Gearchiveerd op 30 mei 2023.