Finse school

een zwart-wit foto van een langwerpig houten schoolgebouw
De eerste Finse school in Nederland was gereed op 24 februari 1949 en stond in de woonplaats van de architecten: Voorschoten.

De Finse school is een type houten schoolgebouw dat in jaren 1948-1950 verspreid door Nederland is gebouwd.[1]:127[a] Het hout waarvan de scholen zijn gebouwd komt uit Finland en werd geleverd als onderdeel van een handelsovereenkomst tussen Nederland en Finland, vandaar de naam ‘Finse School’. Het ontwerp is van de gebroeders Laurentius uit Voorschoten. De gebouwen zijn neergezet door de firma Panagro.

De scholen hebben allemaal hetzelfde typische uiterlijk. De indeling van de gebouwen, de gevels en de raampartijen zijn vrijwel identiek. Het aantal klaslokalen kan echter variëren en sommige gebouwen zijn voorzien van een extra ingang.

De plattegrond van een Finse school bestaat uit een basisgedeelte en een klaslokalengedeelte. Het basisgedeelte heeft in de beide lange gevels een dubbele buitendeur. Verder is er een toilet, een berghok en een verblijfsruimte die gebruikt kan worden als kantoor of lerarenkamer. De verblijfsruimte heeft een vierkant raam in de zijgevel en een vierkant kozijn met twee openslaande ramen aan de lokalenzijde onder het afdak.

Het klaslokalengedeelte bestaat uit een lange rechte gang met links de klaslokalen en rechts de buitengevel. In de wand tussen de klaslokalen en de gang zitten grote raampartijen. Ook in de buitengevel van de gang zitten grote ramen maar daarvan zijn de vensterbanken hoog geplaatst waardoor het vanuit de gang niet mogelijk is naar buiten te kijken. In de gang zijn tegen de buitengevel per klaslokaal twee toilethokjes gemaakt die ieder voorzien zijn van een klein vierkant buitenraampje. Aan het uiteinde van de gang zit in de zijgevel een deur naar buiten. De klaslokalen zijn onderling verbonden met een deur zodat een leerkracht rechtstreeks naar het naastgelegen lokaal kan gaan en niet via de gang hoeft.

Sommige scholen zijn vermoedelijk later verbouwd waardoor de indeling of het uiterlijk van het gebouw is veranderd. Een voorbeeld hiervan is het gebouw in Durgerdam. De ingang is tussen twee lokalen gesitueerd. Gewoonlijk is dat aan het uiteinde van het gebouw, nu is daar een grote raampartij. Een andere bijzondere uitvoering is de Finse school in Doetinchem. In plaats van een zadeldak is een schilddak toegepast, de dakbedekking is van dakpannen, de buitenwanden bestaan uit verticale planken, de omlijsting van de kozijnen is recht en de ingang van het gebouw bevindt zich in het midden.

Overgebleven Finse scholen

In totaal zijn er ongeveer 115 Finse scholen gebouwd. De meeste scholen zijn afgebroken of afgebrand. Het overzicht hieronder laat zien welke gebouwen nog bestaan (voor zover bekend) en wat de huidige functie van het gebouw is. Het formaat is weergegeven in het aantal lokalen (lok.).

Verdwenen Finse scholen

Het onderstaande overzicht laat zien op welke plekken in Nederland Finse scholen hebben gestaan (voor zover bekend). Het formaat is weergegeven in het aantal lokalen (lok.).

Finse scholen in Groningen (stad)

Helper Westsingel 98, Finse school met vier lokalen

In de gemeente Groningen zijn twee Finse scholen bewaard gebleven. De gebouwen aan de Helper Westsingel 96 en 98 in de wijk Helpman staan geregistreerd als gemeentelijk monument. Nadat de gemeente in 2014 besloot de school op nummer 96 te slopen tekende Erfgoedvereniging Heemschut bezwaar aan bij de rechtbank die het besluit in 2016 vernietigde.[137] In 2022 werd het voormalige schoolgebouw door de gemeente verkocht. De nieuwe eigenaar knapte het op en in 2024 was het als kantoorruimte in gebruik.

Zie de categorie Finse scholen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.