Damenklub Violetta

Advertentie voor Violetta met aankondiging van verschillende dansfeestjes. Lotte Hahm is links op de advertentie afgebeeld.

Damenklub Violetta (letterlijk vertaald: Damesclub Violetta) was een Berlijnse club, in eerste instantie gericht op lesbiennes en vanaf 1928 ook op 'transvestiten'.^[a] De club werd in 1926 opgericht door Lotte Hahm en vond in 1927 navolging in Wenen waar een club met dezelfde naam werd opgericht.^[1] De Berlijnse club moest in februari 1933 ontbinden op bevel van de nazi's die net de macht hadden gekregen in Duitsland.^[2]^[3] Hahm zette de club tot juli 1935 clandestien voort en duidde vanaf die tijd de club aan als een sportclub.^[3]^[4]

Entymologie

De naam 'Violetta' was een verwijzing naar het viooltje. Deze bloem werd al sinds Sappho geassocieerd met vrouwen die op vrouwen vielen en ook zeker in de jaren 1920 werd deze bloem nog aan lesbiennes verbonden. De club koos daarom waarschijnlijk deze naam om op een subtiele manier aan te geven welke doelgroep binnen de club vooral actief was.^[5]^[6]

Locaties en samenwerkingen

De club hield veel uitstapjes die niet per se locatie gebonden waren. Het moet dan ook eerder gezien worden als een netwerk dan een fysieke club. Toch kwam de club vaker bijeen op Hasenheide 52-53, dat zich noordelijk van het Volkspark Hasenheide bevond. Op die locatie is tegenwoordig een monument te vinden voor Lotte Hahm.^[4]

In lesbische tijdschriften van die tijd werd veelvuldig voor de Damenklub geadverteerd. Zo zijn er nummers van Liebende Frauen en Die Freundin bewaard gebleven waarin de club gewag maakt. Ook werkte de club samen met een andere damesclub, Monbijou.^[7]^[8]

Doelgroepen

Hahm richtte Violetta in eerste instantie op voor vrouwen die op vrouwen vielen. Vanaf 1928 verbreedde deze groep zich en organiseerde zij ook activiteiten voor transvestiten. Over het algemeen waren waren de mensen die de club aantrok werkende mensen, zoals zakenvrouwen, verkoopsters en secretaresses. Wellicht was de club wat meer op de werkende middenklasse gericht, omdat de activiteiten die georganiseerd werden niet al te goedkoop waren, hoewel zij soms gratis waren voor leden. De club had om en nabij vierhonderd leden.^[3]^[9]

Activiteiten

Violetta boodt een scala van verschillende activiteiten aan, zoals lezingen, cruises, modeshows (ook voor transvestiten en vrouwen die meer traditioneel mannelijke kleding wilden dragen) en dansbijeenkomsten.^[3] Zo werd er een Damenball mit Sallpost en Roulette-Tanz georganiseerd, waarbij de vrouwen zich respectievelijk in moesten schrijven voor een dans met een bepaalde dame en afwisselend dansten met verschillende mensen. Ook werd er een rondtoer met de auto georganiseerd door het Spreewald en Mondschein-Dampferpartie waarbij een partyboot van Spittelmarkt naar Müggelsee voer, waar de leden de hele nacht doorhaalden en rond 6 uur terugkeerden.^[2]

Bronnen, noten en/of referenties

Noten

↑ Deze term verwees in deze tijd in eerste instantie naar mensen die we nu als crossdressers zouden omschrijven, maar ging gaandeweg ook transgender mensen omvatten.

Referenties

↑ Hacker, Hanna, 1927: Gründung des Damenklubs Violetta durch die Zeitschrift „Frauenliebe“. Haus der Geschichte Österreich. Geraadpleegd op 14 februari 2025.
↑ ^a ^b Espinacio-Virseda, Angeles (2004). “I feel that I belong to you”: Subculture, Die Freundin and Lesbian Identities in Weimar Germany. Spaces of Identity 4.1
↑ ^a ^b ^c ^d Advertisement for "Violetta Ladies Club". US Holocaust Memorial Museum met input van het Magnus-Hirschfeld Gesellschaft. Geraadpleegd op 14 februari 2025.
↑ ^a ^b Lotte Hahm. Gedenktafeln in Berlin. Geraadpleegd op 12 maart 2025.
↑ The lost lesbian bars of Weimar Berlin. Lost Womyn's Space (5 juni 2011).
↑ Luu, Thuy, Queer Botany: The Sapphic Violet. University of Washington (21 december 2021).
↑ Leidinger, Christiane e.a., Über Lotte Hahm. Digitales Deutsches Frauenarchiv. Geraadpleegd op 12 maart 2025.
↑ [chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://archiv.forummuenchen.org/wp-content/uploads/zeitschriften/pdf/Die-Freundin_1929_Nr.11_8S.pdf Die Freundin]. Die Freundin. Geraadpleegd op 11 september 1929.
↑ Schutte, Xandra, ‘we hebben een lijst van dat soort vrouwen’. De Groene Amsterdammer (21 juni 1995).

[1] Deze term verwees in deze tijd in eerste instantie naar mensen die we nu als crossdressers zouden omschrijven, maar ging gaandeweg ook transgender mensen omvatten.

[2] Hacker, Hanna, 1927: Gründung des Damenklubs Violetta durch die Zeitschrift „Frauenliebe“. Haus der Geschichte Österreich. Geraadpleegd op 14 februari 2025.

[:0-3] Espinacio-Virseda, Angeles (2004). “I feel that I belong to you”: Subculture, Die Freundin and Lesbian Identities in Weimar Germany. Spaces of Identity 4.1

[:1-4] Advertisement for "Violetta Ladies Club". US Holocaust Memorial Museum met input van het Magnus-Hirschfeld Gesellschaft. Geraadpleegd op 14 februari 2025.

[:2-5] Lotte Hahm. Gedenktafeln in Berlin. Geraadpleegd op 12 maart 2025.

[6] The lost lesbian bars of Weimar Berlin. Lost Womyn's Space (5 juni 2011).

[7] Luu, Thuy, Queer Botany: The Sapphic Violet. University of Washington (21 december 2021).

[8] Leidinger, Christiane e.a., Über Lotte Hahm. Digitales Deutsches Frauenarchiv. Geraadpleegd op 12 maart 2025.

[9] [chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://archiv.forummuenchen.org/wp-content/uploads/zeitschriften/pdf/Die-Freundin_1929_Nr.11_8S.pdf Die Freundin]. Die Freundin. Geraadpleegd op 11 september 1929.

[10] Schutte, Xandra, ‘we hebben een lijst van dat soort vrouwen’. De Groene Amsterdammer (21 juni 1995).

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]