Wc-motmug
| Wc-motmug | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||
| Clogmia albipunctata (Williston, 1893) Originele combinatie Psychoda albipunctata | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Wc-motmug | |||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||
Wc-motmug op  Wikispecies
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
De wc-motmug (Clogmia albipunctata) is een muggensoort uit de familie van de motmuggen (Psychodidae).[1] Andere namen zijn aalputmotje, aalputmugje, rioolvliegje of latrinevliegje.[2]
Taxonomie
De soort werd voor het eerst wetenschappelijk beschreven als Psychoda albipunctata door Samuel Wendell Williston in 1893.[3] In 1936 werd de soort door de Duitse entomoloog Günther Enderlein ondergebracht in het door hem nieuw beschreven geslacht Clogmia.[4]
Kenmerken
Motmuggen worden zo genoemd omdat zij met hun behaarde lijf en vleugels lijken op kleine vlindertjes.[5] De soortaanduiding albipunctata betekent 'met witte stippen', wat refereert aan de typerende witte stippen langs de rand van de vleugels.[6] Met een spanwijdte van 8-10 mm is de wc-motmug een van de grootste soorten motmuggen.[7] Het zijn slechte vliegers en overbruggen in een vlucht slechts 1 à 1,5 meter. Buiten kunnen ze zich laten meevoeren door de wind.[8]
Levenswijze
De wc-motmug is een mug die niet steekt en dus ook geen bloed drinkt. Volwassen exemplaren voeden zich met water en soms een beetje nectar.[5] De larven leven in vochtige omstandigheden en eten rottend organisch materiaal.[5]
Verspreiding en habitat
De wc-motmug is van oorsprong een tropische soort, die zich in de vorige eeuw over vrijwel de hele wereld heeft verspreid.[9] De eerste gedocumenteerde waarneming in Nederland stamt uit 2006.[10] Boomholten en randen van poelen vormen het natuurlijke milieu van de wc-motmug in tropische en warme gematigde streken.[3] In Nederland komt de soort vrijwel alleen voor in gebouwen, met name in keukens, toiletten en badkamers. Hieraan dankt het insect zijn Nederlandse soortnaam. In ons klimaat kan de wc-motmug vermoedelijk niet in de natuur overwinteren.[3] De soort is verspreid over geheel Nederland.[11]
Nut en schadelijkheid
De larven van de wc-motmug eten organisch afval waarin bacteriën voorkomen, en kunnen daardoor nuttig zijn bij de schoonmaak van verborgen plekjes in huis.[5] Door hun leefwijze kunnen ze echter ook een rol spelen bij het overbrengen van bacteriële infecties, bijvoorbeeld in ziekenhuizen.[12] In verschillende medische artikelen wordt Clogmia albipunctata in verband gebracht met het infecteren van levend menselijk weefsel (myiasis, bijvoorbeeld in de darm[13]), maar uit een kritische analyse van de publicaties blijkt de soort zeer waarschijnlijk niet de feitelijke oorzaak te zijn van de ziekteverschijnselen.[14]
Insect van het jaar
In een verkiezing door de Stichting Taxon Foundation werd de wc-motmug in Nederland in 2023 verkozen tot insect van het jaar.[5]
- ↑ Taxonomische informatie over Clogmia albipunctata bij Fauna Europaea.
- ↑ Alles over rioolvliegjes, geraadpleegd 25 april 2025
- ↑ a b c Boumans L (2009). De wc-motmug Clogmia albipunctata, een opvallend maar onopgemerkt element van onze fauna (Diptera: Psychodidae). Nederlandse Faunistische Mededelingen 30: 1–10.
- ↑ (de) Enderlein G (1936). Klassifikation der Psychodiden (Dipt.). Deutsche Entomologische Zeitschrift: 81-112. DOI: 10.1002/mmnd.193619360301.
- ↑ a b c d e De wc-motmug is verkozen tot Insect van het Jaar 2023. naturalis.nl (8 april 2023). Geraadpleegd op 20 oktober 2023.
- ↑ Wc-verfrissende motmug. bionieuws.nl (21 april 2023). Geraadpleegd op 20 oktober 2023.
- ↑ Drain Fly (Clogmia albipunctata). dimensions.com. Geraadpleegd op 20 oktober 2023.
- ↑ Motmuggen (Psychodidae). kad.nl. Geraadpleegd op 22 oktober 2023.
- ↑ (en) Kvifte GM (2023). Citizen science reveals the establishment of the invasive container breeder Clogmia albipunctata in Sweden and Denmark (Diptera: Psychodidae). Management of Biological Invasions 14: 239-244. DOI: 10.3391/mbi.2023.14.2.04.
- ↑ Boumans L (2011). Bijdrage aan de kennis van urbane motmuggen (Diptera: Psychodidae). Nederlandse Faunistische Mededelingen 36: 49-68.
- ↑ EIS Verspreidingsatlas Insecten - Clogmia albipunctata, WC-motmug. verspreidingsatlas.nl. Geraadpleegd op 20 oktober 2023.
- ↑ (en) Faulde M, Spiesberger M (2013). Role of the moth fly Clogmia albipunctata (Diptera: Psychodinae) as a mechanical vector of bacterial pathogens in German hospitals. Journal of Hospital Infection 83: 51-60. DOI: 10.1016/j.jhin.2012.09.019.
- ↑ (en) Mokhtar AS, Braima K, Chin H, Jeffery J, Mohd Zain SN, Rohela M, Lau Y, Ibrahim J, Wilson J, Abdul-Aziz N (2016). Intestinal Myiasis in a Malaysian Patient Caused by Larvae of Clogmia albipunctatus (Diptera: Psychodidae). Journal of Medical Entomology 53: 957–960. DOI: 10.1093/jme/tjw014.
- ↑ (en) Akhoundi M, Ranorohasimanana NM, Brun S, Kauffmann-Lacroix C, Izri A (2022). Clogmia albipunctata (Nematocera; Psychodidae) as the Etiologic Agent of Myiasis: True or False?. Diagnostics (Basel) (published online) 12: 2129. DOI: 10.3390/diagnostics12092129.