Amersfoorts
Het Amersfoorts is een Eemlands stadsdialect dat tot de West-Veluwse dialectgroep gerekend wordt. Het Amersfoorts wordt van oudsher gesproken in Amersfoort en in de directe omgeving van de stad, maar is zo goed als uitgestorven.[1]
In september 2008 werd een boek over het dialect gepubliceerd: Amersfoortse praat. Een stad in taal en verhaal.
Enkele woorden
- drieten (poepen)
- schoeken (krabben)
- heuen (opjutten)
- kruudmoes
- ouwewijvetene of platte peters (tuinbonen)
- grup (greppel)
Uitdrukkingen
- Als het schip met geld achter het Spijkertje vandaan komt. Variant op de uitdrukking "als het schip met geld komt"; het Spijkertje was een pakhuis langs de Eem.[2]
- Pilatus is dood, zijn benen hangen in de Windsteeg. Variant op het gedateerde gezegde "Pilatus is dood"; de Windsteeg is een steegje naast de Sint-Joriskerk.[3]
- Buiten de veste. Buiten Amersfoort.[1]
- Moekerig weer. Warm weer.[1]
Literatuur
- van Bree, Cor (2008). Amersfoort, stad in het centrum van het Nederlandse taallandschap. Praagse Perspectieven 5
- van Bree, C., Jongen, L.; van Keulen; P. Mosterd, W. & Veldhuizen, A. (2008). Amersfoortse praat: Een stad in taal en verhaal. Oudheidkundige Vereniging Flehite. ISBN 9789080278035.
Bronnen, noten en/of referenties
- ↑ a b c Jongen, Ludo, Het Amersfoorts: Plat of dialect? (pdf). Kroniek. Historisch Amersfoort (juni 2006). Gearchiveerd op 4 mei 2025. Geraadpleegd op 4 mei 2025.
- ↑ Maassen, Wichard, Vind ze maar eens, die typische Amersfoortse uitdrukkingen... ‘Kan er even niet opkomen’. Algemeen Dagblad (25 september 2023). Gearchiveerd op 27 april 2025. Geraadpleegd op 4 mei 2025.
- ↑ Maassen, Wichard, Een typisch Amersfoortse uitdrukking? Ja: ‘Pilatus is dood, zijn benen hangen in de Windsteeg’. Algemeen Dagblad (3 november 2023). Gearchiveerd op 4 mei 2025. Geraadpleegd op 4 mei 2025.