Aluminiumdodecaboride
| Aluminiumdodecaboride | ||||
|---|---|---|---|---|
| Algemeen | ||||
| Molecuulformule | AlB12 | |||
| IUPAC-naam | Aluminiumdodecaboride | |||
| Molmassa | 156,714[1] g/mol | |||
| SMILES | [B].[B].[B].[B].[B].[B].[B].[B].[B].[B].[B].[B].[Al]
| |||
| InChI | 1S/Al.12B
| |||
| CAS-nummer | 12041-54-2 | |||
| EG-nummer | 234-924-2 | |||
| PubChem | 6336895 | |||
| Wikidata | Q4737382 | |||
| Beschrijving | gele tot zwarte, glanzende vaste stof[1][2] | |||
| Fysische eigenschappen | ||||
| Aggregatietoestand | vast[3] | |||
| Dichtheid | α-vorm: 2,55[1] - 2,56[2] g/cm³ | |||
| Smeltpunt | 2070[1] - 2150[4] °C | |||
| Oplosbaarheid in water | onoplosbaar g/L | |||
| Goed oplosbaar in | (heet) salpeterzuur (ontleed),[5][6] Zwavelzuur (ontleed)[6] | |||
| Geometrie en kristalstructuur | ||||
| Kristalstructuur | Tetragonaal (α-form) Orthorombisch (γ-form) | |||
| Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar). | ||||
| ||||
Aluminiumdodecaboride (AlB12) is een zeer harde chemische verbinding die voor 17 gewichtprocenten uit aluminium bestaat.
Het is het hardste aluminiumboride. Deze groep verbindingen omvat ook AlB, AlB2, AlB4 en AlB10.
Eigenschappen
-
B12-Ikosaeder in de structuren van α- en γ-aluminiumdodecaboride -
B19-eenheid in de structuur van α- en γ-aluminiumdodecaboride
Aluminiumdodecaboride bestaat in twee kristallijne vormen:
- α-AlB12
- Deze vorm kristalliseert tetragonaal, ruimtegroep P43212 (ruimtegroep Nr 96) of P41212 (ruimtegroep Nr 92) met roosterconstanten: a = 1016 pm, c = 1427 pm)
- γ-AlB12
- De γ-vorm is orthorombisch met ruimtegroep P212121 en roosterconstanten: a = 1657 pm, b = 1751 pm und c = 1014 pm.[7]
Beide vormen lijken veel op elkaar en bestaan uit een drie-dimensionaal netwerk van B12 en B19 eenheden.[8] De laatste bestaat uit twee onvolledige ikosaeders (beide missen een atoom) die via een gemeenschappelijke driehoek met elkaar verbonden zijn. Zowel de B12- als de B19-eenheden zijn via B-B-bindingen met andere eenheden verbonden.
De aluminium-atomen zijn regelmatig over meerdere posities in de kristalstructuur verdeeld.
- β-Aluminiumdodecaboride
- Het vroeger als β-Aluminiumdodecaborid beschreven boride kristalliseert orthorombisch (a = 1234 pm, b = 1263 pm, c = 508 pm). Het gaat hierbij niet om een zuiver aluminiumboride, maar om een stof met de formule C2Al3B48.[9] Deze stof is wel heel bruikbaar als uitgangsstof voor andere boriden.[2]
Synthese
De α-vorm kan bereid worden in een reactie van boor(III)oxide met zwavel en aluminium. Wordt aan het mengsel ook koolstof toegevoegd dan ontstaat de β-vorm.[2]
Toepassingen
De grote hardheid van AlB12 maken het uitermate geschikt als toevoeging aan PCBN inserts, dat vooral toepassing vindt als vervangen van diamant en corundum in allerlei snij-gereedschap..
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Aluminium dodecaboride op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Aluminiumdodecaborid op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.
Externe links
- ↑ a b c d (2011). Ed.: William M. Haynes CRC Handbook of Chemistry and Physics (92nd ed.) pag.: 4.45 – CRC Press (Boca Raton, FL) ISBN 1439855110
- ↑ a b c d Georg Brauer (Hrsg.), unter Mitarbeit von Marianne Baudler u. a.: Handbuch der Präparativen Anorganischen Chemie. 3., umgearbeitete Auflage. Band I, Ferdinand Enke, Stuttgart 1975, ISBN 3-432-02328-6, S. 789.
- ↑ Productinformatie in de Online catalogus van Sigma Aldrich, geraadpleegd op 3 februari 2021.
- ↑ {{Roger Blachnik (Hrsg.): Taschenbuch für Chemiker und Physiker. Band III: Elemente, anorganische Verbindungen und Materialien, Minerale. begründet von Jean d’Ans, Ellen Lax. 4., neubearbeitete und revidierte Auflage. Springer, Berlin 1998, ISBN 3-540-60035-3, S. 292 (eingeschränkte Vorschau in der Google-Buchsuche). | Seite = 292}}
- ↑ Martienssen, Werner, Warlimont, Hans (2005). Springer Handbook of Condensed Matter and Materials Data. Springer-Verlag, 1025. ISBN 9783540443766.
- ↑ a b Rebekoff Reeve, Martin (1991) Method of producing an aluminium boride. EP 0130016 B1. Gearchiveerd op 15 mei 2016.
- ↑ I. Higashi: Crystal Chemistry of α-AlB12 and γ-AlB12. In: Journal of Solid State Chemistry, 154, 2000, S. 168–176, doi:10.1006/jssc.2000.8831.
- ↑ Iwami Higashi. (2000). Crystal chemistry of α-AlB12 and γ-AlB12 Journal of Solid State Chemistry. 154 pag.: 168–176 DOI:10.1006/jssc.2000.8831
- ↑ V.I. Matkovich, R. F. Giese, J. Economy: Phases and twinning in C2Al3B48 (β-AlB12). In: Zeitschrift für Kristallographie, 122(1–2), 1965, S. 108–115, doi:10.1524/zkri.1965.122.1-2.108.